Lộ trình quy định mức giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo

Thông tư 27/2025/TT-NHNN (Thông tư 27) của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quy định mọi giao dịch chuyển tiền điện tử trong nước có giá trị từ 500 triệu đồng hoặc từ 1.000 USD trở lên (đối với giao dịch quốc tế, bao gồm các ngoại tệ có giá trị tương đương) phải được báo cáo về Cục Phòng, chống rửa tiền.

Ngoài ra, các giao dịch chuyển khoản có dấu hiệu đáng ngờ cũng thuộc diện phải báo cáo.

Báo cáo phải bao gồm đầy đủ thông tin về tổ chức khởi tạo và tổ chức hưởng lệnh chuyển tiền, bên gửi và bên nhận, cùng chi tiết về số tài khoản, số tiền, loại tiền tệ, mục đích và ngày thực hiện giao dịch. Thông tin phải được gửi bằng dữ liệu điện tử, đảm bảo tính chính xác và kịp thời theo yêu cầu của cơ quan quản lý.

Ngoài nghĩa vụ báo cáo, các tổ chức tài chính còn phải chủ động rà soát, tạm dừng hoặc từ chối giao dịch trong trường hợp phát hiện thông tin không chính xác hoặc có dấu hiệu nghi ngờ liên quan đến rửa tiền.

Thực tế, ngưỡng giao dịch chuyển tiền phải báo cáo đã được quy định nhiều năm nay tại các ​văn bản pháp lý​ và liên tục được điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.

Nghị định 74 được Chính phủ ban hành năm 2005 là văn bản pháp lý đầu tiên về phòng, chống rửa tiền, trong đó xác định trách nhiệm báo cáo các giao dịch có giá trị lớn, còn mức cụ thể giao cho NHNN quy định.

Quyết định 20/2007 của NHNN ấn định ngưỡng báo cáo từ 200 triệu đồng trở lên.

Khi Luật Phòng, chống rửa tiền 2012 có hiệu lực, Chính phủ ban hành Nghị định 116/2013 và NHNN ra Thông tư 35/2013, nâng ngưỡng báo cáo lên từ 300 triệu đồng.

Luật Phòng, chống rửa tiền 2022 cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã cập nhật, hoàn thiện khung pháp lý. Theo đó, Quyết định 11/2023 quy định giao dịch có giá trị từ 400 triệu đồng phải báo cáo.

Cùng với đó, Thông tư 09/2023 cũng thiết lập ngưỡng riêng đối với giao dịch chuyển tiền điện tử: từ 500 triệu đồng cho giao dịch trong nước và từ 1.000 USD hoặc tương đương cho giao dịch quốc tế.

Thông tư số 27 được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định còn phù hợp tại Thông tư số 09/2023 và sửa đổi, bổ sung một số nội dung nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc của đối tượng báo cáo và cơ quan quản lý trong quá trình triển khai.

NHNN cho biết quy định báo cáo các giao dịch chuyển khoản từ 500 triệu đồng trở lên (hoặc ngoại tệ tương đương) và các giao dịch đáng ngờ nhằm cung cấp dữ liệu, để cho NHNN sàng lọc và phát hiện giao dịch bất thường.

NHNN sẽ theo dõi các dấu hiệu liên quan đến hoạt động rửa tiền, như chuyển tiền qua nhiều tài khoản để che giấu nguồn gốc bất hợp pháp; bảo đảm các giao dịch số tiền lớn được giám sát chặt chẽ, kịp thời phát hiện và ngăn chặn việc sử dụng tiền cho các hoạt động phi pháp.

Quy định về giám sát giao dịch lớn là thông lệ phổ biến trên thế giới. Quy định này cũng giúp Việt Nam tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế về phòng, chống rửa tiền và tài trợ khủng bố theo khuyến nghị của các tổ chức quốc tế.

Ai phải báo cáo giao dịch chuyển tiền từ 500 triệu đồng?

Nhiều người băn khoăn liệu cá nhân chuyển tiền trên 500 triệu đồng có phải trực tiếp báo cáo hay không.

Thực tế, trách nhiệm báo cáo thuộc về các tổ chức tài chính và doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề phi tài chính liên quan.

Cụ thể, nhóm đối tượng này bao gồm ngân hàng thương mại, công ty tài chính, công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán, doanh nghiệp bất động sản, kinh doanh vàng bạc, đá quý, dịch vụ pháp lý, kế toán, công chứng… Các đơn vị này có trách nhiệm thu thập, tổng hợp thông tin giao dịch và gửi về cơ quan quản lý bằng dữ liệu điện tử.

Như vậy, cá nhân chuyển tiền trên 500 triệu đồng không phải lo thủ tục báo cáo mà trách nhiệm thuộc về ngân hàng và các đơn vị cung ứng dịch vụ.

Ngoài ra, Thông tư 27 cũng đưa ra lộ trình để các tổ chức có thêm thời gian chuẩn bị.

Dù quy định có hiệu lực từ 1/11 nhưng các tổ chức tài chính được phép chuyển tiếp đến ngày 31/12 để điều chỉnh quy trình nội bộ và quản lý rủi ro.

Từ ngày 1/1/2026, các tổ chức này phải hoàn thiện quy trình, cập nhật hệ thống phần mềm để quét và lọc giao dịch theo danh sách đen, danh sách cảnh báo và danh sách cá nhân có liên quan đến rủi ro cao.

Tuy nhiên, ở góc độ thủ tục, nhiều người lo ngại việc báo cáo giao dịch có thể phát sinh thêm các thủ tục hành chính, gây mất thời gian và công sức cho cả người gửi tiền và ngân hàng.

Sẽ có người và doanh nghiệp cảm thấy quyền riêng tư của mình bị ảnh hưởng khi các giao dịch lớn bị giám sát chặt chẽ. Điều này có thể gây tâm lý e ngại đối với các giao dịch hợp pháp nhưng có trị giá cao.

Đặc biệt, mặc dù thông tin giao dịch được bảo mật, vẫn có rủi ro về việc lộ lọt dữ liệu hoặc sử dụng sai mục đích.

Theo NHNN, việc báo cáo không nhằm gây khó cho người dân mà để các tổ chức trung gian kiểm soát và ngăn chặn nguy cơ rửa tiền, tài trợ khủng bố, buôn lậu, tham nhũng. Hệ thống công nghệ thông tin hiện đại sẽ giúp các ngân hàng giám sát, quét giao dịch theo “danh sách đen”, “danh sách cảnh báo” và kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường.

Thông tin của khách hàng sẽ được lưu trữ, tổng hợp và gửi đến cơ quan quản lý theo quy định để bảo vệ sự an toàn và minh bạch của hệ thống tài chính.