Ngày 29/10, hơn 80 nước và vùng lãnh thổ đã ký và cam kết ký Thỏa thuận Ủy quyền Đa phương nhằm chấm dứt cơ chế bảo mật ngân hàng, bước đi quan trọng trong cuộc chiến toàn cầu chống nạn trốn và gian lận thuế.
Tổng cộng 51 nước và vùng lãnh thổ đã ký văn bản trên tại "Diễn đàn toàn cầu về minh bạch và trao đổi thông tin trong lĩnh vực thuế,'' diễn ra ở thủ đô Berlin của Đức.
80 nước tham gia thỏa thuận chấm dứt cơ chế bảo mật ngân hàng.
Trong số những nước ký đợt đầu có một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) cũng như các nước từng "chủ xướng" bảo mật ngân hàng như Liechtenstein, hoặc các "thiên đường thuế" như quần đảo Cayman thuộc Anh và quần đảo Virgin của Mỹ.
Áo, Thụy Sĩ, Bahamas và Các Tiểu Vương quốc Arập Thống nhất (UAE) nằm trong số 30 nước tuyên bố sẽ ký văn bản này vào năm 2018.
Thỏa thuận trên cho phép giới chức thuế các nước tham gia bắt đầu tự động trao đổi thông tin ngân hàng từ tháng 9/2017, theo đó các nước sẽ được thông báo đầy đủ về tài khoản của công dân nước họ ở nước ngoài.
Để làm được việc này, các ngân hàng sẽ thu thập dữ liệu từ năm 2016 đối với những tài khoản trị giá hơn 250.000 USD.
Trước đây, do quy định của luật bảo mật ngân hàng, những quốc gia mà nền tảng của lĩnh vực tài chính là cơ chế bảo mật ngân hàng như Thụy Sĩ có quyền từ chối công bố các thông tin tài khoản ngân hàng của khách hàng nước ngoài cho các cơ quan thuế ở quốc gia chủ thể.
Tuy nhiên, những năm gần đây, việc hủy bỏ luật bảo mật ngân hàng đang được các quốc gia xem xét, đặc biệt là sau khi Mỹ ban hành Đạo luật tuân thủ thuế đối với tài khoản nước ngoài (FATCA) hồi năm 2010 - trong đó quy định các ngân hàng nước ngoài có nghĩa vụ khai báo cho Sở thuế vụ Hoa Kỳ thông tin tài khoản có trị giá trên 50.000 Euro (63.000 USD) của các khách hàng quốc tịch Mỹ.
Động thái này của Mỹ đã khuyến khích 5 quốc gia thuộc EU - bao gồm Anh, Pháp, Đức, Italy và Tây Ban Nha - kêu gọi trao đổi thông tin tài khoản ngân hàng tự động từ năm 2011.
Theo ước tính của OECD, lượng tài sản khổng lồ được gửi tại các ngân hàng ngoài nước thoát khỏi sự giám sát của cơ quan thuế trong nước đã tạo ra thách thức không nhỏ với các cơ quan hành pháp ở các quốc gia trên thế giới.
Nhà kinh tế học kiêm chuyên gia về chống gian lận tài chính Gabriel Zucman ước tính mỗi năm có khoảng 5,8 nghìn tỷ Euro (7,4 nghìn tỷ USD) thất thoát do gian lận thuế, khiến ngân khố các quốc gia trên toàn thế giới thiệt hại khoảng 130 tỷ Euro (167 tỷ USD).
Đầu tháng 10, Chính phủ Thụy Sĩ đã quyết định đàm phán với các nước đối tác về vấn đề tự động trao đổi thông tin tài khoản ngân hàng, đồng nghĩa cơ chế bảo mật ngân hàng vốn rất nghiêm ngặt ở Thụy Sĩ có thể bị dỡ bỏ vào năm 2018.
Theo các chuyên gia về chống gian lận thuế, Thỏa thuận Ủy quyền Đa phương là bước đi quan trọng đầu tiên nhưng không chắc đã hủy bỏ được cơ chế bảo mật ngân hàng vì những kẻ trốn thuế thường náu mình trong những "công ty bình phong" trong khi các ngân hàng không phải lúc nào cũng có trách nhiệm công bố danh tính của những thượng khách đặc biệt này.
Phương Anh (TH)