Theo VASEP, tháng 6/2025, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam giảm sâu sau một thời gian tăng trưởng chậm lại.
VASEP dẫn số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, trong tháng 6/2025, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đạt hơn 67 triệu USD, giảm 21% so với cùng kỳ năm 2024. Tuy nhiên, lũy kế 6 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cá ngừ đạt 473 triệu USD, gần tương đương cùng kỳ năm ngoái (tăng nhẹ 0,2%).
Theo VASEP, trước những lo ngại về việc Mỹ áp mức thuế đối ứng mới, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam đã chủ động dừng xuất khẩu cá ngừ sang thị trường này để tránh rủi ro bị đánh thuế cao. Do đó, xuất khẩu cá ngừ sang Mỹ chỉ đạt 18 triệu USD trong tháng 6/2025, giảm mạnh 41% so với cùng kỳ 2024. Mỹ vẫn là thị trường lớn nhất của cá ngừ Việt Nam với kim ngạch đạt 184 triệu USD trong 6 tháng, chiếm gần 39% tổng giá trị xuất khẩu.
Cùng với Mỹ, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang khối thị trường EU cũng tiếp tục sụt giảm sâu hơn trong tháng 6. xuất khẩu sang khối thị trường này giảm 17%, chỉ đạt gần 16 triệu USD. Tính luỹ kế 6 tháng đầu năm, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam sang EU chỉ tăng nhẹ gần 1% so với cùng kỳ, đạt 109 triệu USD. XK sang một số thị trường chủ lực tại khu vực này giảm sâu trong tháng 6 như Hà Lan giảm 30%, Italy giảm 32%. Trái lại xuất khẩu cá ngừ sang Đức lại tăng cao 36% trong tháng 6, sau khi giảm liên tục trong 3 tháng qua. Tình hình kinh tế yếu kém tại khu vực Nam Âu và chi phí logistic tăng cao được cho là những yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến tiêu thụ thủy sản.
Ngược lại, thị trường CPTPP ghi nhận mức tăng trưởng tích cực với 62 triệu USD (tăng 11%). Trong khi đó, xuất khẩu sang Nhật Bản và Canada lại tăng mạnh lần lượt là 24% và 15%. Đây là điểm sáng đáng chú ý trong bối cảnh các thị trường lớn sụt giảm.
Xuất khẩu sang một một số thị trường ngách nhỏ hơn như Israel, Nga, Chile trong tháng 6 này cũng đang sụt giảm mạnh. Xung đột tại khu vực Trung Đông leo thang đang tác động mạnh tới xuất khẩu cá ngừ sang khối thị trường này. Xuất khẩu cá ngừ sang Israel vì thế mà sụt giảm liên tục trong 6 tháng đầu năm nay.
Trong khi đó, Thái Lan tăng trưởng đột biến tới 137% (20 triệu USD), thể hiện vai trò ngày càng tăng của quốc gia này như một trung tâm chế biến và tái xuất.
Trong số các sản phẩm cá ngừ xuất khẩu, nhóm sản phẩm thịt/loin cá ngừ đông lạnh mã HS0304 ghi nhận tăng trưởng tốt 10%, cho thấy nhu cầu ổn định từ các nhà máy chế biến thực phẩm và siêu thị quốc tế.
Ngược lại, nhóm cá ngừ chế biến mã HS16 giảm 5%, chủ yếu do xuất khẩu cá ngừ đóng hộp giảm mạnh 14%. Điều này cho thấy rõ tác động từ việc thiếu nguồn cung cá ngừ nguyên liệu trong nước đang kìm hãm khả năng đáp ứng các đơn hàng của các doanh nghiệp, đặc biệt là các đơn hàng XK sang EU.
VASEP cho biết, xuất khẩu cá ngừ đang gặp phải nhiều khó khăn thách thức như: việc sửa đổi Nghị định 37/2024/NĐ-CP diễn ra quá chậm, dù đã có chỉ đạo thực hiện theo trình tự rút gọn. Việc chậm ban hành khiến doanh nghiệp lỡ cơ hội khai thác mùa cá ngừ, tiếp tục chịu rủi ro pháp lý và thủ tục.
Phương án quản lý bằng hạn ngạch (quota) trong dự thảo mới cũng gây lo ngại vì có thể phát sinh thêm thủ tục, tăng gánh nặng tuân thủ. Các quy định như giới hạn kích cỡ khai thác, cấm trộn nguyên liệu nội địa với nhập khẩu, yêu cầu chứng từ phức tạp... buộc doanh nghiệp phải nhập cá ngừ nguyên liệu, làm giảm tỷ lệ nội địa, yếu tố quan trọng để hưởng ưu đãi EVFTA.
Trong khi đó, hạn ngạch miễn thuế cá ngừ sang EU theo EVFTA (11.500 tấn/năm) thường hết sớm trong 4 - 5 tháng đầu năm. Hết hạn ngạch, doanh nghiệp phải chịu thuế MFN cao, giảm sức cạnh tranh. Hai năm gần đây, tỷ lệ cá ngừ Việt đủ điều kiện ưu đãi giảm mạnh, có lúc chỉ còn 30%, do khó đáp ứng quy định xuất xứ.
VASEP dự báo xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong nửa cuối năm sẽ gặp rất nhiều khó khăn và khó có thể cán đích như năm 2024.