Vòng qua một lượt các KĐT tại Hà Nội có thể dễ dàng nhận thấy, đa phần đều còn tồn tại khá nhiều các căn biệt thự, nhà ở liền kề chỉ được xây thô, chưa hoàn thiện và bị bỏ hoang từ khá lâu. Theo thời gian, nền nhà đều trong tình cảnh bị sụt lún, cỏ mọc um tùm, rêu mốc bao phủ, rác thải tập kết bừa bãi… rất lãng phí và mất mỹ quan.

Từ cầu Diễn đi tiếp khoảng 5 km, những dãy biệt thự san sát, kiến trúc sang trọng nhưng bị bỏ hoang thực sự đang là nỗi ám ảnh đối với các chủ đầu tư BĐS. Tương tự là dự án Lideco, huyện Hoài Đức do Công ty CP Phát triển đô thị Từ Liêm làm chủ đầu tư. Những căn biệt thự, nhà liền kề theo kiến trúc kiểu Pháp nằm san sát vẫn cửa đóng, then cài. Dự án đã được hoàn thiện hạ tầng đường nội bộ, điện nước đầy đủ, thậm chí các luống hoa, cây cảnh trong khu cũng đã được trồng khá lâu, nhưng khách hàng vẫn chưa nhận nhà, chuyển về ở. 

Thê thảm nhất trong các dự án nghìn tỷ dọc theo quốc lộ 32 là dự án Kim Chung - Di Trạch do Tổng công ty CP Thương mại và Xây dựng (Vietracimex) làm chủ đầu tư. Có tổng diện tích đất trên 170ha, đây là dự án có quy mô lớn nhất trong chuỗi các dự án đô thị phát triển và dân số dự kiến vào khoảng 30.000 người.

Ngoại trừ một số ít các căn nhà liền kề đã được thi công xong phần thô. phần lớn diện tích đất còn lại đang bị cỏ mọc um tùm, máy móc xây dựng, bêtông nằm “đắp chiếu”. Thời điểm sốt đất hồi đầu năm giá đất liền kề, biệt thự tại đây lên đến 50-55 triệu đồng/m2. Và từ mức giá 37 triệu đồng/m2 của năm 2010, nay được rao bán khoảng 20 - 25 triệu đồng/m2 nhưng không có giao dịch.

Tại các khu đô thị như: Văn Quán (Hà Đông, Hà Nội), Trung Văn (Từ Liêm, Hà Nội), Mỗ Lao (Hà Đông, Hà Nội), Quang Minh (huyện Mê Linh, Hà Nội)... những ngôi biệt thự xây thô có giá từ 10-15 tỷ đồng vẫn không bóng người, nằm phơi mưa phơi nắng nhiều năm nay.

Nguyên nhân của hiện tượng này, một số chuyên gia BĐS cho rằng, đây là hệ quả của một thời gian dài thị trường BĐS phát triển bùng nổ, người người, nhà nhà đầu tư BĐS. Các đại gia địa ốc đã quá kỳ vọng vào một nhu cầu “ảo” mang tính đầu cơ hơn là nhu cầu thực tế của người dân.

Vài năm trước, khi thị trường BĐS bùng nổ, người người, nhà nhà, đua nhau đầu tư bất động sản. Trên thực tế, giá nhà biệt thự, liền kề, dù ở thời điểm này được cho là đã giảm mạnh, đến 50%, nhưng vẫn còn quá cao. Tuy nhiên, đến thời điểm này, qua khảo sát các sàn giao dịch BĐS, “khẩu vị” của khách hàng bất động sản hiện nay đã thay đổi. Thay vì vẻ hào nhoáng của những căn biệt thự hoành tráng, họ chú trọng hơn đến nhu cầu ở thực và ưa chuộng những dự án nằm gần hoặc trong khu vực nội đô, có hạ tầng xã hội hoàn chỉnh.

Vậy làm sao để giải quyết và xóa dần tình trạng hoang hóa biệt thự, nhà ở liền kề luôn là bài toán nan giải, đầy thách thức cho các nhà đầu tư và chính quyền trong nhiều năm qua. Nhiều chủ đầu tư đã tự cứu mình với ý tưởng cho thuê lại các căn biệt thự, nhà liền kề xây thô với giá rẻ (làm nhà hàng bia hơi, sửa xe, làm biển quảng cáo, đại lý đá ốp lát, sàn gỗ…) để vớt vát lại phần nào vốn bỏ ra và để tránh tình trạng xuống cấp của ngôi nhà. Phần lớn các biệt thự cho thuê này ở trong trạng thái xây thô, tường không trát, tầng 1 được cải tạo một cách qua loa, để mấy bộ bàn ghế, căng bạt và treo biển hiệu chằng chịt với đủ loại kích cỡ, màu sắc.

Theo đại diện Cục Quản lý công sản (Sở Tài chính Hà Nội) cho biết, để xử lý tình trạng biệt thự bỏ hoang, Hà Nội đưa ra đề xuất đánh thuế và thu phí người sở hữu từ 2 biệt thự bỏ hoang trở lên để tránh đầu cơ, tăng ngân sách cho nhà nước. Tuy nhiên, việc xử lý rất khó vì văn bản luật chưa có. Hơn nữa, sở hữu biệt thự bỏ hoang liên quan đến Luật Dân sự. Cá nhân có quyền sử dụng hay không sử dụng biệt thự đó. Hiện chúng ta có nhiều biện pháp siết chặt, hạn chế chủ đầu tư xây dựng thô rồi bỏ hoang, nhưng những gì tồn tại trước đó vẫn chưa có cách giải quyết. Cơ quan quản lý nhà nước nên sớm hoàn thiện luật thuế để triệt tiêu biệt thự bỏ hoang.

Bên cạnh đó, quan điểm của một số chuyên gia BĐS cho rằng, nên quan tâm đến việc phân bổ các phân khúc nhà chung cư, biệt thự… cho phù hợp tại các dự án, như giảm biệt thự, tăng chung cư, tùy vị trí mà áp dụng phù hợp với yêu cầu của xã hội, nhu cầu của người dân; có những chính sách hợp lý để khuyến khích, hỗ trợ các chủ đầu tư hay chủ nhà đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện, ít nhất là cải thiện mặt tiền để dần nâng giá trị công trình lên đúng với tiêu chí KĐT hiện đại, văn minh… Có như vậy, những đề xuất được đưa ra mới phát huy được tác dụng, đảm bảo đúng tiêu chí cũng như mục đích sử dụng, tránh lãng phí quỹ đất xây biệt thự rồi lại bỏ hoang như hiện nay.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Báo Xây dựng, Tiền Phong, Vietnamnet).