Dư luận tỏ ra băn khoăn với Đề án xây dựng khoảng 1.000 Trung tâm thương mại của Hà Nội

Đầu tư vốn "khủng"!

Tại cuộc họp giao ban báo chí Thành ủy Hà Nội chiều 23-9, bà Trần Thị Phương Lan, Phó giám đốc Sở Công thương Hà Nội khẳng định tương lai trên địa bàn Thủ đô sẽ có khoảng 999 siêu thị, 64 trung tâm thương mại với mức đầu tư từ nay tới năm 2020 là 6.000 tỉ đồng/năm và 10.000 tỉ đồng/năm sau năm 2020. 

Theo bà Trần Thị Phương Lan, đến hết năm 2012, trên địa bàn TP Hà Nội có khoảng 110 siêu thị, 20 trung tâm thương mại tập trung chủ yếu tại các quận nội thành. Sự phát triển nhanh về kinh tế dẫn tới mức sống của người dân được nâng lên, và vì thế nhu cầu mua sắm trở thành thói quen của người dân thủ đô.

Dự kiến đến năm 2020, quy mô dân số Thủ đô Hà Nội sẽ là 9,4 triệu người, thu nhập bình quân khoảng 7.500 USD/người nên tổng mức bán lẻ sẽ đạt khoảng 45,6 tỉ USD… Trên cơ sở đó, bà Lan cho biết quy hoạch phát triển đến năm 2020, định hướng đến 2030 trên địa bàn Thủ đô sẽ có khoảng 999 siêu thị, 64 trung tâm thương mại. 

Trong đó sẽ có mô hình chợ kết hợp trung tâm thương mại nhằm huy động nguồn vốn trong doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia đầu tư. Tuy nhiên, theo bà Lan, chủ trương này đang gặp nhiều khó khăn vì đầu tư vào lĩnh vực này phải bỏ ra “một cục” nhưng lại thu “từng đồng”. Hiện nay một số chợ trên địa bàn đã được triển khai nhưng khi đưa vào thực hiện quả chưa cao. “Khi thấy hiệu quả không cao, sở đã kiểm tra đánh giá và có báo cáo chi tiết với UBND TP Hà Nội về hiệu quả mô hình này. Trên cơ sở đó, sở đã kiến nghị dừng triển khai mô hình chợ kết hợp trung tâm thương mại” - bà Lan nói.

Và vết xe đổ...

Trên thực tế, thời gian qua, không khí mua sắm tại các trung tâm thương mại trên địa bàn thành phố Hà Nội không mấy khả quan. Là một trong những trung tâm thương mại lâu năm ở Hà Nội, Trung tâm thương mại Parkson Thái Hà đi vào hoạt động được hơn 5 năm với nhiều mặt hàng của các thương hiệu nổi tiếng thế giới. 90% diện tích ở trung tâm mua sắm này được lấp đầy. Tuy nhiên, khách hàng đến Parkson Thái Hà lại ngày càng thưa thớt. Những lối đi trong trung tâm vắng bóng khách hàng. Nhân viên các quầy thanh toán không chút bận rộn.

Cùng chung tình trạng này, một số trung tâm thương mại khác như The Garden (Mễ Trì, Nam Từ Liêm), IPH (Xuân Thủy, Cầu Giấy), Mipec Tower (Tây Sơn, Đống Đa), Parkson tại Keangnam Landmark (Phạm Hùng)…, không khí mua sắm khá trầm lắng. Mặc dù các trung tâm thương mại phối hợp với các gian hàng tung ra nhiều chương trình khuyến mãi, giảm giá hấp dẫn song vẫn không níu được chân người mua.

Sức mua thấp, kinh doanh thua lỗ, nhiều gian hàng phải đóng cửa hoặc chuyển nhượng, không ít tiểu thương phải ngậm ngùi rời bỏ các trung tâm thương mại. Tình trạng này không chỉ xảy ra ở các trung tâm thương mại lớn, mà còn xảy ra ngay với cả với mô hình chợ truyền thống sau khi được nâng cấp lên trung tâm thương mại. Điển hình như chợ Hàng Da, chợ Cửa Nam (quận Hoàn Kiếm), chợ Việt Hưng (quận Long Biên)…

Chỉ riêng chợ Hàng Da được đầu tư tới 250 tỷ đồng, ở vị trí đắc địa, kết hợp mô hình chợ truyền thống với trung tâm thương mại hiện đại, nhưng từ khi được nâng cấp, chợ vốn sầm uất lại thưa vắng người mua. Hiện đã có hơn 400 hộ đang kinh doanh tại đây. Mặc dù Trung tâm thương mại Hàng Da được đổi tên thành Hà Nội Square và miễn phí thuê mặt bằng trong 1 năm nhưng việc kinh doanh ở đây vẫn ế ẩm. Nhiều gian hàng đóng cửa hoặc còn trống, một số khác treo biển chuyển nhượng.

Anh Nguyễn Văn Thành, chủ cửa hàng bán túi xách ở Trung tâm thương mại Hàng Da nói: “Hầu hết các trung tâm thương mại tình hình kinh doanh đi xuống, mức phát triển không khởi sắc như mấy năm trước, sức cầu kém. Lượng khách hiện tại ở trung tâm thì có thể duy trì ở mức độ vừa phải. Mặc dù hiện nay cửa hàng chưa phải thuê mặt bằng, nhưng bắt đầu từ năm thứ hai sẽ tính 30% giá trị hợp đồng”.

Hà Nội hiện có 25 trung tâm thương mại, 120 siêu thị. Theo các chuyên gia trong lĩnh vực bán lẻ, nguyên nhân dẫn đến cảnh vắng khách của các trung tâm thương mại xa xỉ đình đám một thời, trước hết là do tình hình kinh tế khó khăn, người dân thắt chặt chi tiêu. Đồng thời, những trung tâm thương mại chủ yếu kinh doanh hàng hiệu, tập trung vào phân khúc khách hàng cao cấp, thay vì số đông người Việt.

Trong khi đó, thị trường bán lẻ chưa hồi phục, việc ồ ạt mở ra nhiều khu trung tâm thương mại càng khiến tình hình kinh doanh ế ẩm. Đến quý 3/2014, thị trường mặt bằng bán lẻ Hà Nội chưa có dấu hiệu phục hồi, điều này dẫn đến công suất thuê giảm 8% và giá thuê giảm 10% so với cùng kì năm ngoái.

Vậy mà trong bối cảnh này, Hà Nội lại dự định kêu gọi đầu tư 1.000 siêu thị gồm 23 siêu thị hạng 1, 111 siêu thị hạng 2 và 865 siêu thị hạng ba từ nay đến năm 2020 và tầm nhìn 2030. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cho rằng, các trung tâm hiện nay đang vắng khách phải chấp nhận một thực tế về sức mua của thị trường. Trong vòng 1 - 2 năm tới vẫn có những khó khăn. Từ thực tế này, dư luận tỏ ra băn khoăn với Đề án xây dựng khoảng 1.000 Trung tâm thương mại đến năm 2020, tầm nhìn 2030.