Một công bố mới đây của Cục Trồng trọt thuộc Bộ NN-PTNT cho thấy chỉ riêng tiền nhập hạt giống rau các loại, VN chi đến nửa tỉ USD mỗi năm để nhập khẩu từ nước ngoài. Cụ thể năm 2013, VN đã chi ra 500 triệu USD để nhập khẩu 8.000 tấn hạt giống các loại nhằm cung ứng cho 700.000 ha sản xuất rau của cả nước.
Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Lê Quốc Doanh, có đến 90% giống rau quả hiện đều phải nhập khẩu từ nước ngoài. Không chỉ rau, nhiều giống lúa lai, ngô lai đang được gieo trồng trong nước cũng đều phải nhập khẩu.
Việt Nam đang ồ ạt nhập khẩu các loại giống cây trồng
Có một nghịch lý đang diễn ra tại Việt Nam, tuy là nước nông nghiệp, nhưng Việt Nam đang ồ ạt nhập khẩu các loại giống cây trồng, kể cả những giống cây chúng ta hoàn toàn có thể tự sản xuất, đơn giản như dưa chuột, cà chua, hạt bầu, bí, đậu bắp...
Điều đó dẫn tới sự phụ thuộc vào nước ngoài, tạo thành thói quen. Thị trường hạt giống ở nước ta rất tiềm năng nhưng các doanh nghiệp (DN) trong nước còn nhỏ bé, ít vốn, công nghệ lạc hậu, chỉ chiếm thị phần không đáng kể so với các công ty đa quốc gia đang có mặt tại Việt Nam, nên DN nước ta có nguy cơ sẽ trở thành nhà phân phối cho các công ty đa quốc gia.
Nguyên nhân một phần là do, các DN chọn tạo giống nước ngoài giàu tiềm lực về kinh tế và công nghệ, có thể tạo ra giống lai F1 chất lượng cao, giống lai ngày càng chiếm ưu thế ở Việt Nam vì năng suất cao, có chất lượng đồng đều, phù hợp với công nghệ chế biến và xuất khẩu, đem lại giá trị kinh tế cao. Trong khi đó, ngành giống của nước ta còn nhiều hạn chế từ khâu chọn tạo giống mới đến mạng lưới sản xuất hạt giống.
Theo Thanh Niên, Tổng giám đốc một tập đoàn thương mại Mỹ có trụ sở đặt tại VN cho biết: Chỉ riêng Tập đoàn Syngenta của Thụy Sĩ, trung bình mỗi năm bán ra thị trường VN hơn 1 tỉ USD tiền hạt giống các loại. Giáo sư Bùi Chí Bửu ước tính tỷ lệ giống ngô lai VN nhập là 90% và nhập 70 - 80% giống lúa lai.
Theo Giáo sư Võ Tòng Xuân, nhiều năm qua, ở miền Nam đã nghiên cứu và đã chủ động được giống lúa lai, không còn phụ thuộc vào thị trường nước ngoài nữa, nhưng với miền Bắc, số giống lúa lai nhập còn rất cao. “Theo tôi được biết, 70% giống lúa lai hiện được cung ứng cho thị trường phía bắc phải nhập khẩu hoàn toàn, nhiều nhất là từ Trung Quốc. Các hạt giống rau cải cũng chủ yếu nhập từ Trung Quốc, Thái Lan, Hà Lan, Mỹ...”, Giáo sư Võ Tòng Xuân nói.
Theo thông tin từ Hiệp hội Thương mại giống cây trồng miền Nam, hiện các viện nghiên cứu, doanh nghiệp chỉ làm chủ được khoảng 5 - 10 loại giống như lúa, ngô, cao su, cà phê, tiêu...
Đây là một trong những nghịch lý, vấn đề tồn đọng với một nước vẫn phụ thuộc vào nền nông nghiệp như nước ta, khi mà Việt Nam là quốc gia đứng thứ nhì thế giới về xuất khẩu gạo nhưng phải nhập giống với số lượng quá lớn.
Hoàng Trang (tổng hợp)