Lãi suất cho vay rục rịch tăng nhưng vẫn rẻ

Sau thời gian dài duy trì ở mức thấp, từ cuối tháng 9 đến nay, lãi suất huy động có xu hướng tăng trở lại tại nhiều ngân hàng.

Trong tháng 10, có 10 ngân hàng tăng lãi suất huy động và không có ngân hàng nào hạ lãi suất. Bước sang tháng 11, lãi suất huy động tiếp tục đi lên tại nhiều ngân hàng. Từ đầu tháng 11 đến nay, đã có 11 nhà băng tăng lãi suất tiết kiệm.

Việc điều chỉnh này cho thấy áp lực huy động vốn đang trở lại rõ rệt khi tín dụng tăng nhanh hơn tiền gửi. Nhu cầu huy động vốn tăng mạnh, khi các ngân hàng cần chuẩn bị nguồn cho vay dịp cuối năm - giai đoạn tín dụng thường tăng cao theo chu kỳ mùa vụ.

Theo Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tính đến ngày 30/10, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đã tăng khoảng 15% so với cuối năm 2024 và dự kiến sẽ tăng lên mức 19-20% vào cuối năm nay. Điều này cho thấy khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế đang phục hồi rõ rệt.

Nhiều người lo ngại, với động thái tăng lãi suất huy động sẽ khiến chi phí đầu vào tăng, tác động đến biên lãi ròng và các ngân hàng có thể sẽ tăng lãi suất cho vay để bù đắp.

Trong báo cáo mới đây, các chuyên gia SSI Research chỉ ra, từ cuối quý III, một số ngân hàng ngừng áp dụng lãi suất cố định 2-3 năm cho vay mua nhà cũng như điều chỉnh tăng lãi suất cố định 1 năm.

Ở mảng tín dụng bất động sản, xu hướng tăng lãi suất đã rõ nét. Nhân viên tín dụng Woori Bank cho biết lãi vay mua nhà hiện đã nhích thêm 0,3-0,5 điểm % so với đầu năm.

Nhiều ngân hàng thương mại lớn cũng đã bước vào chu kỳ điều chỉnh lãi suất cho vay.

Tại một chi nhánh VietinBank, mặt bằng lãi suất rục rịch tăng từ cuối tháng 8. Hiện lãi vay ngắn hạn dành cho khách hàng bán lẻ đã lên quanh mức 6,5%/năm, trong khi các khoản vay trung và dài hạn ưu đãi phổ biến ở mức 6,7%/năm, cố định trong 12-18 tháng.

Tại Agribank, lãi suất cho vay mua nhà đã nhích thêm khoảng 0,5 điểm % so với đầu năm. Mức lãi suất ưu đãi dành cho khách hàng vay mua nhà dao động quanh 6,3-6,5%/năm.

Lãi suất cho vay tuy đã nhích lên ở một số ngân hàng nhưng mặt bằng chung vẫn ở mức thấp so với giai đoạn trước.

Báo cáo tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 10, Bộ Tài chính cho biết mặt bằng lãi suất cho vay tiếp tục xu hướng giảm. Đến 10/10, lãi suất cho vay bình quân đạt 6,55%/năm, giảm 0,38%/năm so với cuối năm 2024, trong khi lãi suất tiền gửi bình quân duy trì ở mức 4,22%/năm, ổn định so với cuối năm trước.

Ở góc nhìn của ngân hàng, ông Phạm Như Ánh, Tổng Giám đốc MB, thừa nhận, thời gian qua, tỷ giá chịu áp lực tăng rất mạnh, đặc biệt trong 3 tháng gần đây. Để giữ ổn định tỷ giá trong các tháng còn lại của năm mà không gây tác động tiêu cực đến nền kinh tế, NHNN buộc phải tăng lãi suất điều hành, kéo theo các ngân hàng thương mại cũng phải điều chỉnh tăng lãi suất huy động.

Tổng Giám đốc MB đánh giá mặc dù mặt bằng lãi suất đang có xu hướng tăng trở lại nhưng biên độ điều chỉnh dự kiến chỉ ở mức 0,5-1% trong ngắn hạn. Mức tăng này không nghiêm trọng và sẽ không gây tác động lớn đến nền kinh tế. Thực tế, ngay cả sau khi điều chỉnh, mặt bằng lãi suất hiện vẫn thấp hơn đáng kể so với giai đoạn trước đây và so với thế giới.

Sức ép với lãi suất gia tăng

Trong báo cáo chất vấn gửi tới Quốc hội, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng thừa nhận, lãi suất đang chịu nhiều sức ép, chủ yếu từ các nguyên nhân như lãi suất cho vay có xu hướng giảm sâu thời gian qua; mặt bằng lãi suất thế giới có xu hướng giảm, nhưng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn ở mức cao và thị trường tài chính toàn cầu khó đoán định dưới tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ.

Báo cáo mới đây của Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho hay, sau giai đoạn dài duy trì ở mặt bằng thấp, lãi suất tiết kiệm tại nhiều ngân hàng đã và đang âm thầm nhích lên ở các kỳ hạn ngắn, kéo theo lãi suất cho vay có xu hướng tăng.

Theo VARS, dù NHNN vẫn duy trì chính sách hỗ trợ thanh khoản và chưa phát tín hiệu thắt chặt tiền tệ khi chưa tái khởi động kênh hút tiền qua tín phiếu kể từ tháng 6, song mặt bằng lãi suất hiện đang chịu nhiều sức ép.

Về dài hạn, nhiều chuyên gia dự báo Việt Nam có điều kiện để tiếp tục giảm lãi suất cho vay. Trong đó, động thái giảm lãi suất của Fed đang tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam duy trì chính sách tiền tệ ổn định, giảm bớt áp lực tăng lãi vay trong nước.

Dù mặt bằng lãi suất huy động ít biến động, thậm chí một số ngân hàng còn tăng với kỳ hạn dài nhưng lãi suất cho vay lại được dự báo có xu hướng giảm nhẹ từ nay đến cuối năm, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cũng như cá nhân muốn vay vốn.

Theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các tổ chức tín dụng quý IV-2025 vừa được Vụ Dự báo, Thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN) thực hiện, các tổ chức tín dụng dự báo cuối năm 2025, mặt bằng lãi suất huy động không biến động, lãi suất cho vay giảm nhẹ đối với cả ngắn hạn và trung, dài hạn.

Tuy nhiên, theo một số chuyên gia, tình hình doanh nghiệp còn khó khăn. Để chia sẻ với khách hàng, các ngân hàng cần giảm lãi suất và thời gian ưu đãi dài. Song cái rất khó cho ngân hàng vì lãi suất huy động còn phải phụ thuộc vào lạm phát cũng như cạnh tranh huy động vốn giữa các ngân hàng. Lãi suất cho vay cũng phải dựa vào "khẩu vị rủi ro" nên không thể có lãi suất thấp cho tất cả doanh nghiệp.

TS. Cấn Văn Lực cho hay, dư địa chính sách tiền tệ hiện eo hẹp, nên rất khó giảm thêm lãi suất. Đặc biệt, khi Thống đốc NHNN đã phát biểu trước Quốc hội rằng, nếu tình hình tỷ giá căng thẳng, sẽ cân nhắc câu chuyện lãi suất. Vậy nên, giảm lãi suất là rất khó, chưa kể câu chuyện cung tiền và lạm phát sẽ căng thẳng.

Theo nhiều chuyên gia, xu hướng tăng nhu cầu tín dụng, tình hình nợ xấu, tỷ giá thời gian tới có thể tiếp tục gây áp lực lên lãi vay. Cùng với đó, chi phí đầu vào của ngân hàng đang tăng theo lãi suất huy động cuối năm khiến lãi suất cho vay có thể tăng theo.

Nhưng với mức tăng lãi suất huy động hiện nay, các chuyên gia cũng cho rằng chưa có tác động đến mặt bằng lãi suất cho vay các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên.

Trong báo cáo vĩ mô mới công bố, Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV) cho biết mặt bằng lãi suất cho vay tại nhiều ngân hàng đã chững lại trong vài tháng gần đây, sau giai đoạn điều chỉnh giảm mạnh từ đầu năm. Nhóm phân tích dự báo, lãi suất cho vay có thể tăng nhẹ trong quý IV, nhưng vẫn đảm bảo không làm đảo chiều xu hướng nới lỏng chính sách tiền tệ.