Bài toán khó với các nhà quản lý

Trước thực trạng trầm lắng của thị trường bất động sản trong thời gian vừa qua, nhà nước đã có những chính sách nhắm tháo gỡ khó khăn cho thị trường bất động sản, đồng thời phát triển nhà ở xã hội nhằm thực hiện Chiến lược quốc gia về nhà ở. Hiện nay, người mua nhà có thể được vay vốn ưu đãi từ gói 30.000 tỷ đồng (triển khai từ tháng 6/2013, lãi suất vay đã giảm từ 6% xuống 5%/năm) và gói tín dụng liên kết 4 nhà 50.000 tỷ đồng (mới triển khai đầu năm 2014).

Việc đưa ra 2 gói hỗ trợ với quy mô lên tới 80.000 tỷ đồng là nỗ lực rất lớn của Chính phủ, ngân hàng Nhà nước và các ngân hàng thương mại nhằm giải quyết các vướng mắc, thúc đẩy giải ngân các gói tín dụng, ngân hàng Nhà nước đã đưa ra một số đề xuất, như: hạ lãi suất, tăng thời gian cho vay, mở rộng ngân hàng tham gia gói hỗ trợ…

Bộ Xây dựng cũng đã kiến nghị Thủ tướng cho mở rộng đối tượng vay vốn (cá nhân, hộ gia đình mua nhà ở thương mại có giá dưới 1,05 tỷ đồng), kéo dài thời gian vay từ 10 năm lên 15 năm…

Tuy nhiên, đây là những giải pháp ở tầm vĩ mô, còn trong thực tế triển khai, thì có thể thấy là vẫn còn muôn vàn khó khăn đang cản trở việc người dân tiếp cận vốn đối với 2 gói tín dụng trị giá 80.000 tỷ này cũng như những chính sách cho vay mua nhà khác của ngân hàng.

Trước hết là lý do khách quan, hiện nay, nguồn cung dự án nhà ở xã hội, nhà thu nhập thấp ở các đô thị lớn như Hà Nội, Tp.HCM thực sự khan hiếm. Trong 1 năm qua, số lượng dự án được khởi công mới, hoặc chuyển đổi từ nhà thương mại, chia nhỏ diện tích căn hộ… là khá ít, chưa có nhiều sản phẩm phù hợp nhu cầu của người dân.

Hơn nữa, nhà giá rẻ, dương nhiên người mua nhà cũng không thể đòi hỏi chất lượng cao. Nhà ở xa khu trung tâm, chất lượng cơ sở hạ tầng thấp, rồi chung cư mini thì chật chội... Bên cạnh đó, cuộc sống ở chung cư hiện nay vẫn tồn tại rất nhiều bất cập. Nhiều nơi chi phí dịch vụ quá đắt đỏ khiến người dân bức xúc. Chính vì vậy mà nhiều người cũng không mặn mà với cuộc sống chung cư.

Đó là chưa kể đến việc điều kiện vay mua nhà của ngân hàng rất chặt chẽ (có tài sản đảm bảo, có nguồn thu nhập đảm bảo trả nợ) và thủ tục vay còn rườm rà, thời gian thẩm định kéo dài khiến người vay sợ hãi. Chính sách hỗ trợ vốn vay tới 70 – 80% giá trị căn nhà giữa chủ đầu tư và ngân hàng chưa hấp dẫn vì điều kiện ràng buộc khắt khe, đẩy rủi ro cho người vay vốn.

Chính vì vậy mà sau hơn 1 năm triển khai, Ngân hàng Nhà nước cho biết, chỉ có 4.984 người tiếp cận được vốn với số tiền 4.104 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 13,7% gói 30.000 tỷ đồng (tính đến 20/5/2014).
Và cái khó của người dân

Nhu cầu về nhà ở của Việt Nam đang ở mức rất cao, đặc biệt là ở những thành phố lớn như Hà Nội. Giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân không chỉ là bài toán khó đối với những nhà quản lý, mà dường như cũng không thể tìm thấy câu trả lời ở ngay những người có nhu cầu mua nhà, nhất là những người có mức thu nhập trung bình và thấp.

Theo nhiều chuyên gia phân tích, giá nhà ở Việt Nam ở thời điểm hiện tại dù đã giảm nhưng vẫn ở mức cao so với thu nhập của những người dân lao động bình thường. Giá một căn hộ chung cư thuộc phân khúc nhà ở xã hội giao động từ 12 – 15 triệu đồng/m2. Như vậy tính trung bình một căn hộ cũng có giá trên dưới 1 tỷ đồng.

Một căn hộ chung cư với mức giá như vậy dù đã được hỗ trợ cho vay và trả lãi suất với mức giá ưu đãi, nhưng cũng phải những người có thu nhập từ 15 – 20 triệu/tháng mới có thể mua được. Trong khi đó, đa số những người có thu nhập thấp dưới 10 triệu/tháng, thậm chí là từ 3 -5 triệu/tháng. Đó cũng là một trong những lý do khiến hai gói tín dụng trị giá 80 tỷ gặp khó khăn về việc giải ngân. Bởi người dân thì không đủ tiền còn ngân hàng thì họ cũng phải đảm bảo về khả năng an toàn tín dụng của họ.

Theo chị Huyền, chủ sở hữu một căn hộ tại khu Chung cư N05 Hoàng Đạo Thúy Cầu Giấy, Hà Nội cho biết, số tiền mà hai vợ chồng anh chị mua chủ yếu là vay của bố mẹ, họ hàng. Bởi với mức thu nhập bình quân của hai vợ chồng là 20 triệu đồng/tháng thì không thể đủ để chi trả lãi xuất nếu đi vay ngân hàng để mua nhà.

Giải pháp nào cho nhu cầu nhà ở của người dân có thu nhập thấp hiện nay vẫn đang là một câu hỏi khó có câu trả lời. Có lẽ bên cạnh việc áp dụng những chính sách hỗ trợ để người dân có thể mua nhà với mức giá ưu đãi, các nhà quản lý cũng cần quan tâm đến việc phát triển mô hình dịch vụ cho thuê nhà chuyên nghiệp để đáp ứng nhu cầu nhà ở trước mắt của người dân.

Thu Phương