Tổng thống Mỹ Donald Trump tối 27/12 (giờ địa phương) chính thức ký ban hành dự luật ngân sách, bao gồm Đạo luật Bảo đảm Đài Loan (Taiwan Assurance Act of 2020).

Ông Trump ký đạo luật về Đài Loan và Tây Tạng

Dù dự luật ngân sách được Quốc hội Mỹ thông qua ngày 21/12 bị ông Trump ám chỉ sẽ phủ quyết, song thông cáo tối ngày 27 của Nhà Trắng cho hay Tổng thống đã chính thức ký thông qua dự luật ngân sách chính phủ trị giá 2.300 tỷ USD.

Bên cạnh các phương án như gói cứu trợ kinh tế 900 tỷ USD hậu đại dịch Covid-19, ngân sách năm tới của Mỹ còn bao gồm TAA và Đạo luật Chi viện và Chính sách Tây Tạng (TPSA).

TAA là bộ luật thúc đẩy củng cố quan hệ Mỹ-Đài Loan trên nền tảng Đạo luật Quan hệ Đài Loan (TRA). Theo đó, chính phủ Mỹ ủng hộ các nỗ lực liên tục của Đài Loan nhằm duy trì năng lực tác chiến phi đối xứng, thúc đẩy Đài Loan gia tăng chi tiêu quốc phòng để cung cấp đủ nguồn lực cho chiến lược phòng vệ, và bình thường hóa việc bán vũ khí cho Đài Loan nhằm giúp hòn đảo nâng cao khả năng tự vệ.

Theo TAA, Quốc hội Mỹ nói rằng chính sách của nước này là ủng hộ Đài Loan tham dự thực chất vào Liên hợp quốc, Đại hội đồng Y tế Thế giới (WHA), Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), Hình cảnh Quốc tế (INTERPOL) và các tổ chức quốc tế phù hợp khác.

Đạo luật cũng ủng hộ Đài Loan tham gia với tư cách thành viên tại Tổ chức Nông lương Liên hợp quốc (FAO), Tổ chức Giáo dục, khoa học và văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO),...

Đạo luật yêu cầu trong vòng 180 ngày sau khi có hiệu lực, Ngoại trưởng Mỹ nộp báo cáo lên Ủy ban Đối ngoại của lưỡng viện Quốc hội - nội dung bao gồm kết quả kiểm tra đánh giá văn kiện chỉ đạo của Bộ Ngoại giao Mỹ về quan hệ với Đài Loan, bản cập nhật quy tắc trao đổi với Đài Loan, tình hình thực thi Đạo luật Lữ hành Đài Loan (TTA),...

Trong khi đó, đạo luật TPSA đưa ra quy định không cho phép Trung Quốc mở thêm lãnh sự quán mới tại Mỹ trước khi Mỹ được thiết lập cơ quan lãnh sự tại thủ phủ Lhasa của khu tự trị Tây Tạng.

Phản ứng của Bắc Kinh khi Tổng thống Mỹ bất chấp cảnh báo

Chỉ vài giờ sau khi ông Trump ký duyệt dự luật ngân sách của Mỹ, bao gồm TAA và TPSA, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên chiều nay (28/12, giờ Bắc Kinh) tuyên bố nước này "kiên quyết phản đối" đạo luật liên quan.

"Vấn đề Đài Loan có liên quan đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ Trung Quốc, hoàn toàn là công việc nội bộ của Trung Quốc, không cho phép thế lực bên ngoài can thiệp," ông Triệu nói.

"Mỹ cần chấm dứt việc lợi dụng vấn đề Đài Loan để nhúng tay vào nội chính Trung Quốc, không được thực thi các điều khoản và nội dung tiêu cực trong đạo luật liên quan nhằm vào Trung Quốc, làm tổn hại lợi ích của Trung Quốc, nhằm tránh làm ảnh hưởng đến quan hệ Mỹ-Trung và sự ổn định của vùng biển Đài Loan."

Ông Triệu Lập Kiên (Ảnh: Huanqiu)

Trước đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân ngày 22/12 cũng phản ứng với việc Quốc hội Mỹ thông qua TAA.

Ông Uông thúc giục Washington "không được ký duyệt và thực thi các điều khoản và nội dung tiêu cực trong đạo luật liên quan nhằm vào Trung Quốc, làm tổn hại lợi ích của Trung Quốc, nhằm tránh làm tổn hại hơn nữa đại cục trong quan hệ và hợp tác hai nước".

Hồi tháng 3 năm nay, ông Trump đã ký thông qua đạo luật Sáng kiến Bảo vệ và Tăng cường Đồng minh Quốc tế Đài Loan (TAIPEI Act). Đạo luật được lưỡng đảng Mỹ ủng hộ này yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ báo cáo Quốc hội về các bước thực hiện để tăng cường quan hệ ngoại giao của Đài Loan, đồng thời đòi hỏi Washington điều chỉnh quan hệ với các quốc gia bị cáo buộc phá hủy an ninh và sự thịnh vượng của đảo này.

Dự luật ngân sách mà ông Trump ký ngày 27/12 ban đầu được các cố vấn chuẩn bị để Tổng thống phê chuẩn vào ngày Giáng sinh, sau khi văn kiện được chuyển tới khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago hôm 24/12. Tuy nhiên kế hoạch đã bị hủy bỏ vào phút chót, khiến hàng triệu người Mỹ tạm thời mất trợ cấp thất nghiệp vào tối ngày 26/12.

Nước Mỹ, Quốc hội, kể cả các quan chức và cố vấn thân cận gần như không nắm được ý định của Tổng thống Trump. Ông chủ Nhà Trắng không đưa ra chỉ đạo cụ thể nào từ sau khi ông đăng video vào tối 22/12 để bày tỏ phản đối dự luật.