TP. HCM: Nhà ở cho công nhân vẫn... thiếu!

Hiện nay, nguồn cung nhà ở xã hội ở ba tỉnh, thành trọng điểm kinh tế phía Nam mới đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu thực tế của người lao động. Phần lớn công nhân trong các khu công nghiệp đều phải thuê nhà trọ với các điều kiện sinh hoạt không đảm bảo về an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, phòng chống cháy nổ… 

Đối với Thành phố Hồ Chí Minh, nhu cầu về nhà ở cho công nhân, người có thu nhập thấp cũng đang là vấn đề rất bức thiết. Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho biết thành phố hiện có khoảng hơn 256.000 lao động đang làm việc tại các khu công nghiệp, trong đó 70% là lao động nhập cư có nhu cầu về nhà ở. 

Ngoài ra, còn gần 1 triệu người lao động ngoài khu công nghiệp có nhu cầu về nhà ở. Tuy nhiên, các dự án đầu tư nhà ở xã hội vẫn còn ít, nhất là nhà lưu trú công nhân, do các doanh nghiệp không muốn làm vì chi phí đầu tư lớn, thu hồi vốn chậm. Các dự án đang triển khai đều bị chậm tiến độ.

Còn tại Bình Dương, theo khảo sát của các cơ quan chức năng tỉnh, người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị có nhu cầu về nhà ở là khoảng 100.000 người. Bình Dương đã kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư 50 dự án nhà ở cho người thu nhập thấp, với tổng diện tích đất quy hoạch là 144 ha và dự kiến sẽ xây dựng khoảng 2,9 triệu m2 sàn, tương đương với 72.584 căn hộ. Theo kế hoạch của Ủy ban Nhân dân tỉnh, đến năm 2015, tỉnh sẽ xây dựng nhà ở xã hội đáp ứng được 40% nhu cầu.

Tuy nhiên, hiện tại, mới có 5 dự án nhà ở xã hội trên địa bàn Bình Dương được đưa vào sử dụng, với diện tích sàn đạt hơn 347.000m2, tương đương 7.214 căn hộ, đáp ứng chỗ ở cho 18.139 người và đạt 69,4% chỉ tiêu kế hoạch của tỉnh trong giai đoạn 2010-2015.

Theo quy hoạch phát triển các khu công nghiệp ở Việt Nam đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đến năm 2020 tổng số công nhân, lao động tại các khu công nghiệp đạt khoảng 7,2 triệu người. Số công nhân, lao động tại các khu công nghiệp cả nước có nhu cầu về chỗ ở đến năm 2020 là khoảng 4,2 triệu người, tương đương khoảng 33,6 triệu m2 nhà ở.

Bộ Xây dựng cho biết, đến nay cả nước đã có 63 dự án nhà ở xã hội cho công nhân hoàn thành đầu tư xây dựng với quy mô xây dựng khoảng 17.430 căn hộ; hiện đang tiếp tục triển khai 39 dự án nhà ở xã hội cho công nhân khu công nghiệp với quy mô xây dựng khoảng 27.000 căn hộ, tổng mức đầu tư khoảng 6.850 tỷ đồng.

Tuy nhiên, con số này còn rất khiêm tốn so với nhu cầu thực tế về nhà ở cho công nhân tại các khu công nghiệp. Các phòng cho thuê, trọ của tư nhân hầu hết đều rất chật hẹp, diện tích sử dụng bình quân chỉ từ 2 - 3m2/người, điều kiện vệ sinh, môi trường và an ninh trật tự không đảm bảo. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc chưa đáp ứng được nhu cầu về nhà ở của người lao động, công nhân tại các khu công nghiệp chính là nhiều khu công nghiệp được hình thành nhưng chưa bố trí quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân; việc đầu tư nhà ở cho công nhân thuê đòi hỏi chi phí đầu tư lớn và dài hạn, trong khi lãi suất vay để đầu tư cao, thời gian thu hồi vốn dài nên các doanh nghiệp không mặn mà đầu tư.

Cùng với đó, một số cơ chế ưu đãi đầu tư xây dựng nhà ở xã hội (như hỗ trợ đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật trong và ngoài hàng rào dự án và hỗ trợ từ nguồn ngân sách địa phương...) chưa được quan tâm đúng mức; mức độ ưu đãi phụ thuộc vào điều kiện của từng địa phương nên chưa thu hút được doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân khu công nghiệp.

Trong khi đó, qua một cuộc khảo sát do Sở Xây dựng TP.HCM tiến hành tại các khu công nghiệp - khu chế xuất trên địa bàn cho thấy có tới 97% công nhân được hỏi không thích thuê trọ, sinh sống ở các khu nhà lưu trú công nhân vì không được đưa người thân vào ở cùng. Thêm nữa, nguyên nhân phòng đông người ở, phức tạp, không thuận tiện trong sinh hoạt cũng chiếm tới 79%; không thuận tiện cho các hoạt động vui chơi, sinh hoạt tập thể cũng là nguyên nhân, chiếm tới 63% ý kiến công nhân được khảo sát. Theo Sở Xây dựng TP.HCM, một số dự án nhà ở lưu trú cho công nhân trên địa bàn chỉ sử dụng hết 50% công suất phòng cho thuê.

Ngoài ra, thủ tục đăng ký thuê trọ vào ở còn phức tạp, các công trình phụ trợ, hạ tầng xã hội phục vụ nhu cầu sinh hoạt trong các dự án nhà ở xã hội cho công nhân tại các khu công nghiệp còn hạn chế cũng chính là rào cản khiến nhiều dự án nhà ở cho công nhân đã hoàn thành còn nhiều chỗ trống không có người thuê như hiện nay.

Thuỳ Dương - (Tổng hợp theo Chính phủ, Vietnam+)