Dư cung dự án nhà ở

Số dự án nhà ở hiện nay đã vượt quá nhu cầu của người dân là nhận định của ông Nguyễn Trần Nam, Thứ trưởng Bộ Xây dựng tại hội thảo “Thị trường bất động sản Việt Nam: 20 năm nhìn lại và phát triển”, được tổ chức ở Tp.HCM vào sáng 11/9. Cụ thể, hiện cả nước có có 4.015 dự án bất động sản được chấp thuận đầu tư, với tổng mức đầu tư ước tính gần 4,5 triệu tỷ đồng. Nếu triển khai toàn bộ các dự án này thì số lượng nhà ở sẽ vượt quá nhu cầu của người dân.

Ông Nam cho biết, 4.015 dự án này sẽ tạo ra diện tích nhà ở hơn 416 triệu m2 sàn, tương đương với gần 3 triệu căn. Trong đó, tại Hà Nội tổng số nhà ở theo quy hoạch là hơn 520.000 căn, con số này tại Tp.HCM là hơn 570.000 căn. Trong khi đó, các chủ đầu tư mới bắt tay thực hiện được 17% giá trị đầu tư do nhiều chủ đầu tư không đủ nguồn lực.

Theo ông Nam, đây là hậu quả của việc các địa phương cấp phép đầu tư quá nhiều dự án mà không căn cứ vào nhu cầu thực tế. Ông Nam dẫn chứng, tại Hà Nội, nếu hoàn thành toàn bộ các dự án đã được cấp phép cho chủ đầu tư thì thành phố này sẽ có thêm hơn 520.000 căn nhà, tính cả chung cư và nhà thấp tầng (chưa kể số nhà ở do dân tự xây dựng cũng tương đương con số này). Để thực hiện số dự án đã được cấp phép này, các chủ đầu tư phải cần đến số vốn khoảng 900.000 tỷ đồng, tương đương với 45 tỷ đô la Mỹ. Trong khi đó, hiện khu vực đô thị của Hà Nội mới có khoảng hơn 730.000 hộ dân với dân số khoảng 3 triệu người.

Cũng theo Thứ trưởng Nam, tính đến 20/8/2014 tổng giá trị tồn kho bất động sản còn khoảng 82.295 tỷ đồng, giảm khoảng 12.163 tỷ đồng, tương đương với 12,88% so với cùng thời điểm cuối năm 2013. Trong đó, đáng chú ý là tồn kho căn hộ chung cư hiện vào khoảng 17.000 căn, tương đương với 26.000 tỷ đồng và tồn kho đất nền nhà ở là hơn 8,7 triệu m2, tương đương với 28.500 tỷ đồng.

Nhiều dấu hiệu vi phạm

Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội (TN-MT), qua kiểm tra có tới 352 dự án được giao đất, cho thuê đất có dấu hiệu vi phạm. Số lượng dự án nhà ở thương mại rất lớn nhưng trong các năm từ 2006 đến 2009, mỗi năm Sở Xây dựng chỉ kiểm tra 2 dự án (Năm 2012, số dự án kiểm tra: 30, năm 2013: 17, năm 2014 dự kiến là 30). Vì thế, có tình trạng như tại Khu đô thị Bắc Quốc lộ 32, trong khi chưa được phê duyệt điều chỉnh quy hoạch, chủ đầu tư đã tự điều chỉnh xây dựng, nhưng sau khi kiểm tra, xử phạt vi phạm, chủ đầu tư được điều chỉnh quy hoạch theo hiện trạng đã xây dựng.

Có một thực tế nữa rất đáng quan ngại là việc thẩm định các dự án nhà ở thương mại chưa quan tâm sâu đến sự phù hợp quy hoạch, kế hoạch phát triển đô thị, các công trình nhà ở chưa đồng bộ với hệ thống hạ tầng kỹ thuật - xã hội trong khu vực. Nhiều dự án, chủ đầu tư chỉ quan tâm đến nhà ở để bán, dành phần đất chưa giải phóng mặt bằng cho công trình công cộng, giáo dục, y tế… Hay tình trạng đa số các khu đô thị thiếu trạm xử lý nước thải theo quy hoạch, nước thải xả trực tiếp ra hệ thống thoát nước chung; nắng nóng thiếu nước sinh hoạt, mưa lớn úng ngập cục bộ do thiếu sự kết nối hạ tầng chung của khu vực…

Ngoài tác động khách quan như điều chỉnh địa giới hành chính hay thị trường bất động sản trầm lắng, nhiều dự án phải giãn tiến độ hoặc dừng triển khai thì việc phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước với chính quyền địa phương đang có nhiều "vấn đề". Đơn cử, báo cáo của ba sở có trách nhiệm quản lý về lĩnh vực này đã đưa ra các số liệu dự án phát triển nhà ở rất khác nhau: Sở Kế hoạch - Đầu tư là 200 dự án, Sở TN-MT: 410 dự án, trong khi Sở Xây dựng là 373 dự án. Báo cáo của Sở TN-MT cho biết, từ năm 2011 sở này đã rà soát 32 ô đất thuộc 9 dự án có diện tích hơn 152.000m2 phải bàn giao cho thành phố, nhưng đến nay vẫn không rõ thực trạng đã thực hiện như thế nào?… 

Trong báo cáo kết quả giám sát việc chấp hành pháp luật trong đầu tư các dự án phát triển nhà ở thương mại trên địa bàn, Hội đồng nhân dân TP Hà Nội cho rằng, Sở Xây dựng là cơ quan đầu mối, nhưng thiếu chủ động tham mưu thành phố việc lập kế hoạch bám sát chương trình phát triển nhà ở và kiểm tra việc chấp hành pháp luật, xử lý sai phạm. Sở TN-MT thiếu chủ động đôn đốc chủ đầu tư thực hiện thủ tục, hồ sơ tính lại nghĩa vụ tài chính của dự án sau khi điều chỉnh quy hoạch; thiếu chủ động rà soát, kiểm tra việc đầu tư trạm xử lý nước thải, đánh giá tác động môi trường của các khu đô thị, nhà ở. Sở Kế hoạch - Đầu tư thiếu chủ động giám sát, đánh giá đầu tư, theo dõi tiến độ dự án.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Thesaigontimes, Cafeland).