Theo Sở Xây dựng Hà Nội, hiện TP có 66 dự án phát triển nhà ở xã hội đã và đang triển khai với khoảng 5.016.977m2 sàn nhà ở xây mới. Trong đó bao gồm 44 dự án nhà ở xã hội, nhà ở thu nhập thấp, tương đương 37.800 căn hộ; 10 dự án đầu tư xây dựng nhà ở sinh viên với khoảng 362.775m2 sàn xây dựng, đáp ứng cho khoảng 39.114 sinh viên; 12 dự án nhà ở công nhân. Tuy nhiên, không ít công trình trong số này đang chậm tiến độ, thi công dở dang và phải tạm dừng do thiếu vốn để tiếp tục hoàn thành dự án đưa vào khai thác sử dụng. 

Ngược lại, một số dự án nhà ở công nhân quy mô lớn đã hoàn thành một phần nhưng chưa có nhiều công nhân thuê ở. Đơn cử, dự án nhà ở công nhân Khu công nghiệp Phú Nghĩa (huyện Chương Mỹ) có 1/10 tòa nhà đã hoàn thành và tỷ lệ lấp đầy mới đạt 85% công suất, dự án nhà ở tại Kim Chung (huyện Đông Anh) hiện có 6 tòa với 2.700 chỗ trống do công nhân trả lại không thuê tiếp. Đáng chú ý, các chỉ tiêu phát triển nhà ở công nhân và học sinh, sinh viên đến năm 2015 theo Chương trình phát triển nhà ở của thành phố có khả năng không đạt yêu cầu đề ra do doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh. Trong khi đó vốn ngân sách và khả năng chi trả của các đối tượng thu nhập thấp rất hạn chế.

Trước những khó khăn của các DN trong sản xuất kinh doanh trong khi nguồn vốn ngân sách và khả năng chi trả của các đối tượng thu nhập thấp còn rất hạn chế, các chỉ tiêu phát triển nhà ở công nhân và học sinh, sinh viên giai đoạn đến năm 2015 theo Chương trình phát triển nhà ở của TP đang đứng trước nguy cơ không đạt yêu cầu đề ra. Trong khi đó sự “cứu cánh” từ gói tín dụng hỗ trợ nhà ở 30 nghìn tỷ đồng của Chính phủ lại chưa đủ sức để thúc đẩy thị trường nhà ở đáp ứng nhu cầu nhà ở thực tế khi việc triển khai còn chậm, thời hạn giải ngân ngắn, số lượng DN, cá nhân vay chưa nhiều, tổng số vốn cam kết và hạn mức thực tế giải ngân cho vay còn thấp…

Theo Sở Xây dựng Hà Nội, trên cơ sở thăm dò nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân, học sinh, sinh viên, thành phố đã xây dựng Chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2012-2020 và định hướng đến năm 2030. Chương trình đáp ứng cùng lúc 3 mục tiêu: Tăng mỹ quan đô thị, đáp ứng cơ bản nhu cầu nhà ở cho các đối tượng thu nhập thấp; góp phần đẩy mạnh công tác bảo đảm an sinh xã hội trên địa bàn thành phố. Song bất cập là mặc dù chính sách khuyến khích phát triển nhà ở xã hội đã có nhưng chưa thể áp dụng vì nhiều vướng mắc, đồng thời cơ chế ưu đãi chưa đủ sức hút chủ đầu tư. 

Đại diện Sở Xây dựng cũng cho rằng, việc giải ngân gói hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng của Chính phủ còn chậm, thời hạn giải ngân ngắn, số doanh nghiệp, cá nhân vay chưa nhiều, tổng số vốn cam kết và hạn mức thực tế giải ngân cho vay còn thấp. Ngoài ra, theo Ban Quản lý các khu công nghiệp và chế xuất Hà Nội và Ban Quản lý các cụm, điểm công nghiệp thuộc Sở Công thương, kinh tế nói chung, sản xuất công nghiệp nói riêng, đặc biệt là thị trường bất động sản phục hồi chậm cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến việc phát triển quỹ nhà. Chưa hết, do Bộ Xây dựng chưa hướng dẫn tiêu chí cụ thể để xác định nhu cầu sử dụng đất, nhu cầu nhà ở công nhân trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư nên việc thực hiện càng khó khăn.

Tại buổi làm việc với Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP Nguyễn Ngọc Tuấn khẳng định, Hà Nội vẫn quyết tâm thực hiện xong các dự án liên quan hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật trong năm 2014 – 2015.

Bên cạnh đó, UBND TP Hà Nội cũng kiến nghị các cơ quan chức năng đơn giản hóa thủ tục cho vay; cho phép các đối tượng đã ký hợp đồng mua nhà xã hội cho người thu nhập thấp trước ngày 7-1-2013 được vay gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỷ đồng của Chính phủ. Đồng thời, sửa đổi Luật Nhà ở bắt đầu từ việc bổ sung cơ chế chính sách ưu đãi về thuế, tài chính, tín dụng để khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển quỹ nhà ở xã hội.

Mai Hoa - (Tổng hợp theo PL&XH, HNM).