Khoảng trống của mô hình 3F
Mô hình 3F là một loại mô hình khép kín trong nông nghiệp, đặc biệt ưu việt trong việc gia tăng hiệu quả liên hoàn của chuỗi giá trị sản xuất thực phẩm và kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm. Thuật ngữ 3F chính là viết tắt của chuỗi giá trị sản xuất thực phẩm feed-farm-food, nghĩa là thức ăn chăn nuôi – trang trại – thực phẩm giàu protein động vật. Đây là một mô hình được coi là chuẩn và là đích đến của nhiều doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm, trong đó có các doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm tại Việt Nam.
Mô hình 3F là mô hình chuẩn được nhiều doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm tại Việt Nam hướng tới
Thị trường thực phẩm giàu protein động vật tại Việt Nam được định giá khoảng 18 tỷ USD, trong khi quy mô thị trường thức ăn chăn nuôi rơi vào khoảng 6 tỷ USD. Nếu như thị trường thức ăn chăn nuôi Việt Nam đã qua thời kỳ phát triển nóng với những cái tên đã quá quen thuộc với người tiêu dùng như: C.P Việt Nam, Anco, Proconco, Cargill, Green Feed… thì thị trường thực phẩm giàu protein động vật Việt Nam vẫn còn rất manh mún và nhiều tiềm năng để khai phá.
Mô hình 3F giải quyết được hầu hết các vấn đề nan giải của ngành chăn nuôi Việt Nam: quy mô nhỏ lẻ, lệ thuộc vào việc nhập khẩu giống và thức ăn, vấn đề dịch bệnh, vấn đề sử dụng chất cấm, vấn đề vệ sinh giết mổ và tình trạng ô nhiễm môi trường. Nhưng tại sao những doanh nghiệp lớn nhất và hoàn thiện nhất trong mô hình này ở thời điểm hiện tại, như C.P Việt Nam, lại vẫn chưa thể “khép kín” chuỗi giá trị của họ?
Phân phối nhỏ lẻ thực phẩm đang là bài toán khó trong việc hoàn thiện mô hình 3F
Vấn đề nằm ở câu chuyện phân phối thực phẩm đến tay người tiêu dùng – hay chính là chữ F thứ 3 trong mô hình 3F: food. Thói quen của người tiêu dùng Việt Nam lâu nay vẫn là mua sắm hàng tiêu dùng cũng như các sản phẩm thực phẩm tại các cửa hàng nhỏ lẻ, phần lớn là vì tính tiện dụng và độ phổ biến của các cửa hàng loại này. Đây là nguyên nhân tạo ra khoảng trống trong mô hình 3F, khiến các doanh nghiệp kinh doanh thực phẩm khó có thể “khép kín” được chuỗi giá trị sản xuất thực phẩm. Chẳng hạn như C.P Việt Nam đang khá “loay hoay” trong chiến lược hình thành 10.000 điểm bán lẻ với những thương hiệu chưa được nhiều người tiêu dùng biết đến như C.P Fresh Mart hay Five Star và đang phải tính đến phương án nhượng quyền thương hiệu. Nên biết, C.P Việt Nam hiện đang dẫn đầu ngành thức ăn chăn nuôi, có tiềm lực tài chính rất mạnh và là doanh nghiệp tiên phong trong áp dụng mô hình 3F tại Việt Nam.
Lợi thế của Masan trong chữ F thứ 3
Có thể nói, Masan Group gần như là đại diện duy nhất của Việt Nam có thể cạnh tranh sòng phẳng với C.P Việt Nam trên thị trường thức ăn chăn nuôi 6 tỷ USD cũng như trên thị trường thực phẩm giàu protein động vật 18 tỷ USD. Thời gian qua, Masan đã thâu tóm thành công Proconco, Anco và gần đây là chi khoản tiền kỷ lục cho mỗi cổ phiếu của Vissan để sở hữu 15% của “ông lớn” ngành thực phẩm này. Trong những tuyên bố gần đây, lãnh đạo Masan Group khẳng định, thị trường thực phẩm protein động vật (hay đạm động vật) đang và sẽ là một trong những trụ cột kinh doanh của Tập đoàn này. Chỉ tính riêng trong năm 2015, doanh thu hợp nhất của Masan trong mảng Chuỗi giá trị dinh dưỡng đã đạt trên 14.000 tỷ đồng.
Masan thâu tóm thành công Proconco và Anco – qua đó hoàn thành chữ F đầu tiên: Feed
Thực tế, Masan xem như đã hoàn thành chữ F thứ 1 – feed – thức ăn chăn nuôi với việc thâu tóm Proconco và Anco và đang trong tiến trình hoàn thành chữ F thứ 2 (farm) và chữ F thứ 3 (food) khi đã mua 15% cổ phần của Vissan và “rục rịch” mua Saigon Nutri Food của Nhóm công ty Quang Dũng. Nhưng kể cả khi thâu tóm thành công cả Vissan và Saigon Nutri Food thì liệu Masan có thể vượt được C.P Việt Nam không?
Thật khó mà đoán định được, vì thực tế những gì mà Vissan và Saigon Nutri Food đang có, C.P Việt Nam cũng không hề thiếu.
Các sản phẩm của Masan đã quá quen thuộc với người dân và hệ thống phân phối tại Việt Nam
Nhưng có một thứ mà C.P Việt Nam không có, và thậm chí ngay cả Vissan lẫn Saigon Nutri Food cũng không sánh bằng, đó là thương hiệu và kinh nghiệm của Masan trong lĩnh vực thực phẩm. 90% người dân Việt Nam đang hàng ngày chấm nước mắm Nam Ngư, chấm tương ớt Chinsu hay ăn mì Omachi, Kokomi của Masan. Và cũng ngần ấy cửa hàng nhỏ lẻ tại Việt Nam - nơi mà “đại gia” C.P Việt Nam đang loay hoay chinh phục – lại đã quá quen thuộc với những sản phẩm của Masan. Lợi thế về kênh phân phối nhỏ lẻ là bàn đạp cực lớn cho Masan tiến đến hoàn thiện chữ F thứ 3, nơi mà Masan có thể dễ dàng phân phối các sản phẩm thực phẩm khô như xúc xích hay những sản phẩm thực phẩm mát – đông lạnh như lạp xưởng, phô mai, chân giò, chả nướng, chả giò…
Masan Group đang nắm trong tay lợi thế lớn trong việc hoàn thiện chữ F thứ 3 mà chưa doanh nghiệp nào làm trọn vẹn được trong cuộc đua chinh phục thị trường thực phẩm giàu protein trị giá 18 tỷ USD tại Việt Nam.
Tùng Lâm