Gói thầu số 2: Cung cấp suất ăn năm 2025 - 2026 (sau đây gọi tắt là Gói thầu số 2) có giá hơn 121 tỷ đồng, được Bệnh viện Thống Nhất đăng tải thông báo mời thầu vào ngày 8/7, sẽ được đóng/mở thầu vào lúc 10h ngày 28/7/2025.

Theo ghi nhận của chúng tôi trên Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia lúc 14h30 ngày 24/5, Gói thầu số 2 có 1 lượt kiến nghị (vào ngày 17/7) và 1 lượt yêu cầu làm rõ (vào ngày 22/7) từ nhà thầu.

Tuy nhiên, chưa có bất kỳ sự trả lời nào của chủ đầu tư/bên mời thầu. Trả lời phóng viên về việc chưa có trả lời kiến nghị, yêu cầu làm rõ của nhà thầu, cũng như việc nhà thầu cho rằng có dấu hiệu thông thầu, bác sĩ Lê Đình Thanh - Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất cho biết “sẽ cho kiểm tra và các bộ phận chức năng sẽ trả lời”.

Tìm hiểu kỹ đơn kiến nghị và yêu cầu làm rõ, phóng viên nhận thấy những nội dung trong đơn kiến nghị của nhà thầu này, cũng là nội dung trong đơn yêu cầu làm rõ của nhà thầu khác. Thậm chí, trong đơn yêu cầu làm rõ, nhà thầu này yêu cầu chủ đầu tư/bên mời thầu làm rõ nhiều vấn đề hơn.

Yêu cầu vị trí và năng lực nhân sự quá mức cần thiết

Cả trong đơn kiến nghị lẫn yêu cầu làm rõ, nhà thầu cho rằng E-HSMT có yêu cầu nhân sự quá mức cần thiết. Cụ thể, yêu cầu vị trí Quản lý chuyên môn về suất ăn (02 nhân sự), vị trí Quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm (01 nhân sự) trong khi nhân sự của 2 vị trí này có thể thực hiện các yêu cầu về công việc có tính chất tương tự nhau.

Tương tự, E-HSMT yêu cầu vị trí Quản lý bếp bệnh nhân (bếp trưởng và bếp phó; 02 nhân sự), vị trí Bếp trưởng cho suất ăn nhân viên (02) nhân sự), theo nhà thầu, vị trí Quản lý bếp bệnh nhân (bếp trưởng và bếp phó) có thể thực hiện, đảm nhận công việc của vị trí Bếp trưởng cho suất ăn nhân viên.

Từ đó, nhà thầu kiến nghị loại bỏ bớt vị trí nhân sự chủ chốt, nhưng vẫn đảm bảo số lượng nhân sự thực hiện các phần việc theo yêu cầu. Kiến nghị của nhà thầu căn cứ điểm a mục 1, điểm e mục 2 Phụ lục 8 (Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT) Một số nội dung của E-HSMT dẫn đến hạn chế cạnh tranh theo quy định tại khoản 3 Điều 44 của Luật Đấu thầu.

Ngoài ra, E-HSMT yêu cầu các vị trí công việc như Quản lý trực tiếp công trình suất ăn tại bệnh viện, Quản lý chuyên môn về suất ăn và Quản lý bếp bệnh nhân (Bếp trưởng và bếp phó) phải “Có giấy chứng nhận/chứng chỉ đào tạo/tập huấn dinh dưỡng tiết chế hay dinh dưỡng lâm sàng”. Theo nhà thầu, đây là yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm cao hơn mức cần thiết.

“Bởi đây là gói thầu cung cấp hàng hóa, cụ thể là suất ăn, bao gồm suất ăn bệnh lý/dinh dưỡng. Hoạt động này chịu sự điều chỉnh bởi Thông tư số 18/2020/TT-BYT Quy định về hoạt động dinh dưỡng trong bệnh viện, bây giờ là Thông tư 08/2024/TT-BYT. Theo đó, cấu trúc các suất ăn bệnh lý/dinh dưỡng do các bác sĩ của khoa dinh dưỡng của bệnh viện thực hiện, dựa trên tình trạng của mỗi bệnh nhân. Bếp trưởng hoặc bếp phó sẽ chế biến món ăn dựa trên cấu trúc mà bác sĩ đã đưa ra. Nên yêu cầu các vị trí “Có giấy chứng nhận/chứng chỉ đào tạo/tập huấn dinh dưỡng tiết chế hay dinh dưỡng lâm sàng” là yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm cao hơn mức yêu cầu của gói thầu” - nhà thầu lí giải, đồng thời kiến nghị chủ đầu tư/bên mời thầu loại bỏ yêu cầu này ra khỏi E-HSMT.

Kiến nghị của nhà thầu là căn cứ điểm c, điểm e mục 1 Phụ lục 8 Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT quy định Một số nội dung của E-HSMT dẫn đến hạn chế cạnh tranh theo quy định tại khoản 3 Điều 44 của Luật Đấu thầu.

Đến 14h30 ngày 24/7, các yêu cầu làm rõ, kiến nghị của nhà thầu chưa được Bệnh viện Thống Nhất trả lời. Ảnh chụp từ Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia.

Nhà thầu cho rằng có dấu hiệu thông thầu!

Cả trong đơn kiến nghị lẫn yêu cầu làm rõ, các nhà thầu kiến nghị về yêu cầu tự kiểm tra VSATTP và chất lượng bữa ăn. Với yêu cầu nhân sự phải có chứng chỉ ISO 17025, theo nhà thầu điều này là không đúng, vì đây là chứng chỉ dành cho tổ chức (phòng thí nghiệm) chứ không phải dành cho cá nhân.

Trong đơn yêu cầu làm rõ, nhà thầu cho rằng “có yếu tố thông thầu giữa đơn vị tư vấn lập E-HSMT với một nhà thầu khác.

Bởi trong quá trình tìm hiểu, nhà thầu phát hiện tại Gói thầu Cung cấp Suất ăn dinh dưỡng 2024 - 2025 (mã IB2400307024) của Bệnh Viện Hữu nghị Việt Đức mà Tổng Công ty Cổ phần dịch vụ tổng hợp dầu khí Vũng Tàu (Petrosetco) trúng thầu ngày 31/10/2024, trong E-HSMT, cụ thể là Chương V, cũng có yêu cầu về chứng chỉ ISO 17025 đối với nhân sự. Làm sao mà E-HSMT có thể sai giống nhau (về chứng chỉ ISO 17025 đối với nhân sự) nếu không có sự thông thầu giữa các bên liên quan?”.

Theo hồ sơ, Gói thầu số 2 do Công ty Cổ phần Medical Device Lab Technology lập, Công ty TNHH Tư vấn và Thẩm định Công nghệ Quốc gia thẩm định (đều có trụ sở tại Hà Nội), và được Bệnh viện Thống Nhất giao tham gia tổ chức lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu này.

Yêu cầu về chứng chỉ ISO 17025 đối với cá nhân trong E-HSMT của Bệnh viện Thống Nhất (bôi đỏ) và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức (bôi xanh). Ảnh chụp từ E-HSMT của 2 gói thầu.

Trở lại với tiêu chí này, E-HSMT còn yêu cầu trường hợp nhà thầu hợp tác với đơn vị xét nghiệm khác thì phải chứng minh “đã thực hiện xét nghiệm suất ăn của cơ sở mình với đơn vị ký hợp đồng trong vòng ít nhất 6 tháng gần nhất tính đến thời điểm đóng thầu” và phải nộp kèm “Hợp đồng, hóa đơn, kết quả xét nghiệm trong 3 tháng gần nhất”. Nhà thầu kiến nghị cho rằng “đây là yêu cầu gây hạn chế cạnh tranh nghiêm trọng, vì nó loại bỏ các nhà thầu hoàn toàn có năng lực, vì chẳng có doanh nghiệp nào biết trước 6 tháng để chuẩn bị hoàn thiện các giấy tờ trên”.

Còn nhà thầu gửi đơn yêu cầu làm rõ thì đặt vấn đề: “Cho hỏi chủ đầu tư/bên mời thầu, làm sao chủ đầu tư/bên mời thầu biết 6 tháng sau sẽ tham gia một gói thầu có yêu cầu như thế này mà ký hợp đồng với đơn vị xét nghiệm như vậy?

Lại thêm, việc kiểm tra chất lượng suất ăn định kỳ là một nghĩa vụ nhà thầu phải thực hiện trong quá trình thực hiện hợp đồng nếu trúng thầu. Do đó, nhà thầu kiến nghị chủ đầu tư/bên mời thầu sửa đổi yêu cầu này theo hướng hợp lý và phù hợp với pháp luật hơn”.

Nhà thầu cho rằng yêu cầu này có dấu hiệu vi phạm nguyên tắc cơ bản của đấu thầu là tạo ra sự cạnh tranh, công bằng. Trong E-HSMT tại Điểm h, Khoản 4.6, Mục 4, Chương I đã nêu hành vi bị cấm là: “Nêu điều kiện trong E-HSMT nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng, vi phạm quy định tại khoản 3 Điều 44 của Luật Đấu thầu”.

Ngoài ra, trong E-HSMT có cam kết số 7 yêu cầu “Nhà thầu cam kết kiểm định chất lượng suất ăn cho từng nhóm bệnh lý và CBCNV định kỳ 03 tháng/lần tại Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng hoặc tương đương và chi phí kiểm định được chi trả bởi nhà thầu”.

Theo nhà thầu, trong E-HSMT đã có yêu cầu tự kiểm tra VSATTP và chất lượng bữa ăn,giờ thêm yêu cầu nhà thầu cam kết kiểm định chất lượng suất ăn, là dấu hiệu gây hạn chế nhà thầu, gây ra sự trùng lặp và tăng chi phí bất hợp lý.

Yêu cầu nhà thầu cam kết giao hàng trong 30 phút: Nhiệm vụ bất khả thi?

Một yêu cầu nữa trong E-HSMT gây “bức xúc” cho nhà thầu đó là cam kết số 3 yêu cầu“Đối với trường hợp đột xuất, nhà thầu cam kết trong vòng 30 phút kể từ khi nhận được thông báo của bệnh viện, nhà thầu sẽ cung cấp đủ số lượng và chủng loại hàng hóa như thông báo đến địa điểm cung cấp nêu trong E-HSMT”.

Theo nhà thầu, đây là gói thầu cung cấp suất ăn mà việc chế biến không thực hiện tại bếp của bệnh viện, nên yêu cầu này có dấu hiệu gây hạn chế cạnh tranh. Nhà thầu đặt vấn đề: “Với yêu cầu này, chỉ có đơn vị nào đặt bếp nấu sát bệnh viện mới có khả năng đáp ứng. Nhưng chủ đầu tư/bên mời thầu cho hỏi, liệu có nhà thầu nào biết sẽ có yêu cầu này trong E-HSMT mà đặt bếp nấu sát bệnh viện? Và ngay cả khi biết điều đó, thì lấy gì đảm bảo cho nhà thầu trúng thầu mà đầu tư bếp nấu ngay sát bệnh viện?”.

Còn đối với cam kết số 9, nhà thầu cho rằng đây là cam kết đẩy rủi ro về phía nhà thầu, khi cam kết này yêu cầu “Tỉ lệ hao hụt được xác định bằng phương pháp nấu thực nghiệm. Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Thống Nhất và Nhà thầu thỏa thuận tỉ lệ bằng văn bản để phục vụ giám sát định lượng thực phẩm trong suất ăn”.

“Đây là một yêu cầu không rõ ràng và đẩy rủi ro về phía nhà thầu. Tỷ lệ hao hụt nguyên liệu là một yếu tố cấu thành giá quan trọng. Việc E-HSMT không đưa ra một tỷ lệ cụ thể hoặc một phương pháp xác định rõ ràng trước khi đấu thầu, mà để cho việc “thỏa thuận sau” sẽ khiến nhà thầu không có đủ cơ sở để tính toán giá dự thầu một cách chính xác”, nhà thầu lí giải.

Nhà thầu cũng căn cứ khoản 1 Điều 44 Luật Đấu thầu 2023 Quy định về nội dung hồ sơ mời thầu, trong đó phải bao gồm “Yêu cầu về kỹ thuật” và “Các thông tin và yêu cầu khác” cần thiết để nhà thầu chuẩn bị hồ sơ dự thầu. Và cho rằng việc để một thông số kỹ thuật quan trọng ảnh hưởng đến giá cho việc “thỏa thuận sau” là chưa tuân thủ nguyên tắc cung cấp thông tin đầy đủ.

Ngoài ra, nhà thầu còn kiến nghị các yêu cầu mà nhà thầu cho rằng không hợp lí như yêu cầu nhà thầu phải cung cấp kit test nhanh cho bệnh viện; cũng như chỉ ra các yêu cầu về ISO 14001:2015 về quản lý môi trường, ISO 45001:2018 về quản lý an toàn và sức khỏe nghề nghiệp là không bắt buộc đối với ngành chế biến suất ăn.