Lãi suất huy động vốn tăng trong hai quý đầu 2023

Trong báo cáo phân tích mới nhất, Ngân hàng UOB (Singapore) dự báo, nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước (NHNN) sẽ thực hiện một đợt tăng lãi suất 100 điểm cơ bản khác vào đầu năm 2023 và có thể tạm ngừng từ đó. Do vậy, khả năng lãi suất tiền gửi trong nước còn tăng cho tới tháng 6/2023.

Đồng quan điểm trên, công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) dự báo, lãi suất huy động và lãi suất cho vay còn dư địa tăng trong năm 2023. Cụ thể, áp lực lớn nhiều hơn vào thời điểm 6 tháng đầu năm nay, sau đó sẽ dần hạ nhiệt nửa cuối năm. VCBS phân tích, lãi suất huy động dự báo đạt đỉnh trong 6 tháng đầu năm với mức tăng 1-1,5%. Như vậy, VCSB đánh giá, áp lực tăng lên của mặt bằng lãi suất vẫn còn. 

Còn các chuyên gia của HSBC đưa ra nhận định, lạm phát lõi tăng, giá nguyên liệu thô cũng tăng, chu kỳ tăng lãi suất sẽ còn tiếp tục. HSBC dự báo NHNN sẽ nâng lãi suất tái cấp vốn 50 điểm cơ sở trong quý 1/2023 và quý 1/2023, nâng lãi suất tái cấp vốn lên 7% vào giữa năm 2023. 

Trong báo cáo vừa công bố, HSBC cho biết trong khi lạm phát chính của năm 2022 đã tương đối thấp ở mức 3,2%, Việt Nam tiếp tục chứng kiến áp lực lạm phát mạnh lên. Tháng 12 là tháng thứ ba liên tiếp lạm phát vượt mức trần 4% của NHNN Việt Nam. 

"Không chỉ lạm phát cơ bản tăng lên 5% so với cùng kỳ năm trước mà Việt Nam còn chứng kiến giá nguyên liệu thô tăng lên. Điều này có nghĩa là NHNN nhiều khả năng sẽ tiếp tục chu kỳ thắt chặt", HSBC cho biết.

Là ngân hàng trung ương cuối cùng ở ASEAN có động thái điều chỉnh, NHNN Việt Nam đã chủ động bắt kịp xu hướng chung, tăng lãi suất 200 điểm cơ sở trong năm 2022. Đồng thời, sau sự việc liên quan đến Ngân hàng SCB, Ngân hàng Nhà nước đã khẳng định ưu tiên cao nhất của là đảm bảo thanh khoản, giữ ổn định an toàn hệ thống.

Tuy vậy, trong môi trường không thuận lợi, lãi suất còn dư địa tăng, ngân hàng cổ phần vừa và nhỏ sẽ buộc phải giữ mức lãi suất cao để đảm bảo nhu cầu huy động. Nhưng điểm tích cực là Ngân hàng Nhà nước đã đưa ra thông điệp điều hành về việc tiếp tục điều hành linh hoạt, phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách khác nhằm góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, ổn định thị trường tiền tệ, ngoại hối. 

Trong điều kiện thuận lợi, lãi suất điều hành có thể không tăng thêm trong năm 2023. Mặt bằng lãi suất kỳ vọng đạt đỉnh trong nửa đầu 2023, sau đó đi ngang và hạ nhiệt nửa cuối năm 2023. 

Có nên gửi tiết kiệm?

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, huy động vốn đến cuối tháng 12/2022 tăng khoảng 6%. Chỉ số tăng trưởng này cao hơn những tháng trước, cho thấy dòng tiền gửi tiết kiệm đã quay trở lại hệ thống. Như vậy, sau khi lãi suất huy động tăng mạnh, tiền gửi tại hệ thống ngân hàng cũng có diễn biến tích cực trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên, mức tăng trưởng 6% của huy động vốn cho cả năm 2022 vẫn thấp hơn nhiều so với những năm trước. 

Theo tiến sĩ Nguyễn Bách Phúc, Chủ tịch Hội tư vấn Khoa học công nghệ & quản lý Tp.HCM HASCON, dù vừa rồi các ngân hàng thương mại đồng loạt cam kết giảm lãi suất huy động xuống dưới 9,5%/năm, song theo giới phân tích lộ trình thực hiện giảm lãi suất nhiều khả năng sẽ cần thêm thời gian, nhất là khi thanh khoản một số ngân hàng nhỏ vẫn còn gặp khó khăn.

Hơn nữa, với quy định giảm dần tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn của Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng đang tằng dần lãi suất tiền gửi ở kỳ hạn dài ngày. Ngay cả các ngân hàng có vốn nhà nước như: Vietcombank, BIDV đang niêm yết lãi suất cao nhất chỉ 7,4%/năm. Cụ thể, Vietcombank áp dụng lãi suất 7,4%/năm cho các kỳ hạn từ 12 - 60 tháng; lãi suất kỳ hạn 6 và 9 tháng là 6%/năm. 

Đặc biệt các ngân hàng quy mô nhỏ và vừa, lãi suất niêm yết tối đa đối với kỳ hạn dài là 9,5%/năm. Riêng Ngân hàng TMCP Quốc dân (NCB) niêm yết biểu lãi suất huy động tiền gửi với mức cao nhất 9,9%/năm cho khách hàng gửi kỳ hạn từ 13 tháng trở lên. Khách hàng gửi tiết kiệm kỳ hạn 10 - 12 tháng sẽ nhận được mức lãi 9,7%/năm; từ 7 - 9 tháng lãi 9,6%/năm và kỳ hạn 6 tháng 9,5%/năm. 

Do đó, theo Tiến sĩ Phúc, trước các dự báo lãi suất tiền gửi còn đi lên trong nửa đầu năm nay trong khi các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán.. chưa hồi phục thực sự thì tiết kiệm vẫn được cho là kênh đầu tư hấp dẫn nhất. 

Các nhà phân tích tài chính đưa ra lời khuyên việc chọn gửi tiết kiệm kỳ hạn ngắn hay dài nên xem xét dựa vào mục đích sử dụng vốn của từng cá nhân, nhà đầu tư. Cụ thể, đối với những người xem tiết kiệm là khoản tích góp dài hạn có thể chọn kỳ hạn dài từ 12 tháng trở lên để được hưởng lãi suất cao.

Trong khi những người có kế hoạch đầu tư thay vì để tiền trong ngân hàng sẽ ưu tiên chọn kỳ hạn ngắn như 6 tháng trở xuống để có thể linh hoạt về vốn. 

Theo Tiến sĩ Đinh Thế Hiển, chuyên gia kinh tế, bước qua quý 3/2023, lãi suất huy động dự báo sẽ hạ nhiệt. TS Hiển cho rằng, lạm phát năm nay sẽ theo hướng cao trong những tháng đầu năm nhưng giảm dần về cuối năm. Do đó, các doanh nghiệp cũng sẽ có khả năng tiếp cận nguồn vốn với lãi suất ổn định hơn trong hai quý cuối năm 2023. 

Theo VCBS, trong trường hợp lãi suất huy động tạo đỉnh trong nửa đầu 2023, lãi suất cho vay có thể ghi nhận mức tăng thấp hơn lãi suất huy động, tiếp tục có sự phân hóa mạnh giữa các ngành nghề, phân loại ưu tiên. Đồng thời, rủi ro nợ xấu tăng lên cùng hạn mức tín dụng không quá dư thừa khiến các ngân hàng thương mại sẽ lựa chọn kỹ càng hơn với danh mục phê duyệt tín dụng. 

Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước cũng đã có yêu cầu các ngân hàng tiết kiệm chi phí để giảm lãi suất cho vay, song trước áp lực chi phí đầu vào tăng, ngân hàng có kiềm được lãi suất cho vay ra, đồng thời room tín dụng hạn chế cũng là yếu tố tác động lên lãi suất. 

Giới chuyên môn cho rằng, từ quý 3/2023, việc lãi suất tiền gửi dần hạ nhiệt thì chứng khoán nhiều khả năng sẽ trở thành kênh đầu tư hấp dẫn giới đầu tư hơn. Tuy nhiên, trải qua nhiều biến động tài chính như năm 2022, nhà đầu tư sẽ trở lại với vùng mua an toàn hơn. Như vậy, dòng tiền cá nhân có thể nhập cuộc, giúp thị trường sôi động hơn.