Bộ Tư pháp đang hoàn thiện thể chế các nhóm vấn đề liên quan đến hoạt động đấu giá tài sản, trong đó có việc nghiên cứu sửa đổi ngay quy định nâng mức tiền đặt trước của cá nhân tham gia đấu giá đất.

Ngày 24/9, báo cáo tại cuộc họp về dự thảo Nghị quyết của Chính phủ quy định "xử lý khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đấu giá tài sản", Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) cho hay, tình trạng trả giá cao bất thường sau đó bỏ cọc, thông đồng, dìm giá, thao túng giá trong đấu giá đất thời gian qua. Điều này ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh thị trường bất động sản, tiềm ẩn nhiều nguy cơ về an ninh, trật tự, tác động đến môi trường đầu tư, kinh doanh.

Nguyên nhân chính của tình trạng trên là giá khởi điểm thấp so với thị trường, từ đó tiền đặt cọc tham gia đấu thấp (tối đa 20%). Giá khởi điểm thấp cũng dẫn đến mức trúng cao gấp 20-30 lần trong khi thời gian hoàn thành nghĩa vụ tài chính tương đối dài, thu hút nhiều người dân, nhà đầu tư tham gia để kiếm lợi nhuận. Tình trạng khan hiếm nguồn cung đất nền tại Hà Nội cũng kéo giá đất tăng đột biến, gia tăng tâm lý đầu cơ.

Từ thực tế trên, dự thảo đã nâng mức tiền đặt trước tham gia đấu giá và bổ sung một số chế tài với trường hợp trúng rồi bỏ cọc.

Theo dự thảo, trường hợp giao đất ở cho cá nhân, cho thuê đất làm dự án, tiền đặt trước tham gia đấu giá quyền sử dụng đất tối đa 50% mức khởi điểm và thấp nhất là 10%. Hiện mức đặt cọc tối đa là 20%.

Người trúng đấu giá đất có thể bị cấm tham gia đấu giá từ 6 tháng tới 5 năm, trả đủ các chi phí nếu không hoàn thành nghĩa vụ thanh toán, khiến kết quả bị hủy.

Dự thảo Nghị quyết cũng nêu rõ: Người trúng đấu giá quyền sử dụng đất đối với trường hợp giao đất ở cho cá nhân vi phạm nghĩa vụ thanh toán tiền trúng đấu giá dẫn đến quyết định công nhận hủy kết quả đấu giá, sẽ bị cấm tham gia đấu giá 6 tháng đến 5 năm. Có trách nhiệm thanh toán đầy đủ chi phí tổ chức đấu giá, giá dịch vụ và các chi phí liên quan khác của cuộc đấu giá đó theo thông báo của cơ quan có thẩm quyền.

Ngoài ra, dự thảo cũng đặt vấn đề xem xét, xử lý hình sự đối với trường hợp trúng đấu giá nhưng bỏ cọc; nâng mức xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự khi tham gia đấu giá đối với trường hợp vi phạm khác...

Cục Bổ trợ tư pháp cho rằng việc xây dựng Nghị quyết của Chính phủ quy định xử lý khó khăn, vướng mắc về đấu giá quyền sử dụng đất trong trường hợp giao đất, cho thuê đất theo quy định của Luật Đất đai là rất cần thiết.

Nêu ý kiến tại cuộc họp này, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú cho biết việc nâng mức tiền đặt cọc lên đến 50% được coi là một biện pháp răn đe rất mạnh mẽ. Người tham gia sẽ không dám bỏ cọc vì sẽ mất một khoản tiền rất lớn. Vì vậy, việc bổ sung hình phạt cấm tham gia là không cần thiết.

Về các loại phí và tiền đặt cọc, Thứ trưởng Tú nhấn mạnh, khi đã có quy định về tiền đặt cọc cao và bị mất khi bỏ cọc thì việc thu thêm các khoản phí khác là không có nhiều giá trị và chỉ làm phức tạp thêm vấn đề. Thứ trưởng tán thành việc nâng mức đặt cọc tối đa từ 20% đến 50% là hợp lý và đủ sức răn đe.