Thời điểm hiện tại nhiều doanh nghiệp thủy sản tại ĐBSCL, nơi đặt hàng chục nhà máy
chế biến thủy sản nằm dọc Quốc lộ 1 đang phải hoạt động dè chừng, giảm bớt số lượng công nhân, khung cảnh sản xuất trở nên đìu hiu, vắng lặng hơn. Ngay cả tại vùng tôm nguyên liệu lớn nhất nước là Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau.
Theo Sở Công Thương TP. Cần Thơ hiện có 30 DN chế biến, xuất khẩu thủy sản. Nhiều DN hiện lâm vào cảnh phá sản, nợ nần với số tiền lên tới hàng trăm tỷ đồng, không có khả năng thanh toán.
Thuộc KCN Trà Nóc, nhà máy của Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản Thiên Mã phải hoạt động cầm chừng, gia công cá tra cho DN khác để lấy tiền nuôi CN, chờ tái cơ cấu với khoản nợ 700 tỉ đồng.
Gần đó, với khoản nợ 370 tỷ đồng, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu An Khang, một trong những đại gia thủy sản vỡ nợ đầu tiên ở ĐBSCL, vẫn còn mở cửa nhưng chỉ đón vài chục CN vào làm việc. Phải hoạt động cầm chừng để nhà xưởng không bị hư hỏng, doanh nghiệp (DN) này nhận gia công chả cá cho Công ty TNHH Nam Mỹ.
Ngoài ra, còn nhiều DN thủy sản khác cũng mắc nợ hàng trăm tỷ đồng, hiện không có tiền mua cá, nên phải hoạt động cầm chừng, có nguy cơ chờ phá sản.
"Nặng gánh" nhất vẫn là Công ty cổ phần Thủy sản Bình An, nợ ngân hàng và người nuôi cá hàng ngàn tỷ đồng đã gây xôn xao dư luận trong thời gian qua. Mặc dù, Công ty đã hoạt động trở lại, nhưng công suất chế biến đã giảm rất nhiều.
Nhà máy thủy sản Bình An đã hoạt động trở lại nhưng công suất giảm nhiều (Ảnh: Trúc Linh)
Tại KCN Hòa Trung, sản xuất của các DN
chế biến thủy sản xuất khẩu cũng khá ảm đạm. Công ty CP Thực phẩm Đại Dương sau nhiều lần đóng cửa, mới rục rịch hoạt động trở lại gần tháng nay. Trong khi đó, Công ty TNHH Chế biến và Xuất nhập khẩu thủy sản Việt Hải (Công ty Việt Hải) vẫn trong cảnh “vườn không, nhà trống”.
Theo thống kê, trung bình các nhà máy chế biến thủy sản ở Cần Thơ có công suất tối thiểu là 1.200 tấn cá/ngày, nhưng hiện hầu hết công ty hoạt động với công suất chỉ 400 tấn/ngày.
Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản tỉnh Cà Mau (CASEP), tính đến cuối tháng 6-2014, trong số 26 DN là thành viên của CASEP thì chỉ có 30% hoạt động hiệu quả, số còn lại hoạt động cầm chừng hoặc đóng cửa. Ngoài ra, các DN thủy sản lớn là thành viên của CASEP đến thời điểm này đã đóng cửa là Công ty Việt Hải, Công ty TNHH Nhật Đức, Xí nghiệp Kinh doanh Chế biến thủy sản xuất khẩu Ngọc Sinh và hàng loạt DN vừa và nhỏ khác.
Tại An Giang, nơi có đến 21 nhà máy chế biến cá tra, thuộc loại lớn ở ĐBSCL cũng đang rơi vào cảnh “thoi thóp”. Chỉ tính từ đầu năm đến nay, nhiều nhà máy đã phải sa thải công nhân hàng loạt, một số nhà máy giảm công suất thê thảm, thậm chí ngưng hoạt động do làm ăn không hiệu quả.
Tại Đồng Tháp, theo UBND tỉnh này, tính đến thời điểm này đã có tới 160 DN “đóng cửa”, trong đó có tới 62 DN chính thức giải thể. Khảo sát của chúng tôi cho thấy, rất nhiều DN dù vẫn duy trì hoạt động, nhưng công suất chỉ còn 30%, thậm chí còn 10%.
Tình trạng tương tự cũng diễn ra đối với nhiều nhà máy chế biến tôm và cá xuất khẩu ở Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau… Đơn cử như, cuối năm 2011, DN tư nhân Vạn Hưng (chuyên chế biến thủy sản ở thị xã Vĩnh Châu, Sóc Trăng) đóng cửa và không khả năng thanh toán tiền mua nguyên liệu cho người nuôi buộc phải kéo nhau ra tòa.
Ông Nguyễn Phương Lam, Phó Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam Chi nhánh Cần Thơ, cho rằng thủy sản là ngành đem lại lợi nhuận cao nhưng nhiều DN đầu tư trái ngành, đặc biệt là vào bất động sản nên khi thị trường đóng băng, DN thiếu vốn luân chuyển thì ngành thủy sản biến thành ngành “chết”. “Qua khảo sát, hiện có nhiều DN thủy sản muốn chuyển nhượng công ty. Một số đối tác cũng có ý định mua nhưng họ còn nghi ngại vì tuy lợi nhuận của ngành thu về lớn nhưng rủi ro cao” - ông Lam nhận định.
Tuy nhiên, hiện một số DN của Singapore và Malaysia có ý định đổ vốn vào ngành thủy sản. Khi Chính phủ, Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn và Hiệp hội Cá tra điều tiết tốt ngành cá tra thì dòng vốn đầu tư nước ngoài sẽ đổ vào, vực dậy ngành thủy sản.
Hoàng Trang (TH)