Cuối tháng 5, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã thông báo thu hồi số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm của 7 doanh nghiệp, liên quan đến khoảng 300 mặt hàng.

Trong đó, 6 doanh nghiệp có trụ sở tại Hà Nội gồm: Công ty TNHH Dịch vụ Phần mềm Human Offshore Partners, Công ty TNHH Liên minh HS, Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Japan Connection, Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ BB Việt Nam, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển 3M-INTEL, Công ty TNHH Thương mại & Du lịch Văn Hiến; và 1 doanh nghiệp tại Hưng Yên là Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển HSD.

Đáng chú ý, phần lớn số phiếu bị thu hồi theo đề nghị “tự nguyện” của doanh nghiệp, diễn ra đúng lúc cơ quan chức năng tăng cường hậu kiểm theo chỉ đạo siết chặt chất lượng từ Chính phủ. Hiện tượng rút phiếu hàng loạt trong thời gian ngắn khiến dư luận đặt nghi vấn đây đơn thuần là thủ tục hành chính hay là cách doanh nghiệp rút lui có tính toán, nhằm tránh bị truy cứu trách nhiệm pháp lý?

Mối liên hệ đáng chú ý của nhóm DN mỹ phẩm

Một trong những doanh nghiệp nổi bật trong danh sách lần này là Công ty TNHH Dịch vụ phần mềm Human Offshore Partners đơn vị từng đăng ký lưu hành nhiều sản phẩm quen thuộc như sữa tắm Dove Peony & Sweet Cream Body Wash (do Unilever Japan K.K. sản xuất) hay nước tẩy trang Bioderma Sebium H2O (do NAOS Les Laboratoires - Pháp sản xuất). Cả hai sản phẩm đều bị rút số công bố vào tháng 11/2023.

Công ty TNHH Dịch vụ Phần mềm Human Offshore Partners có lịch sử pháp lý khá phức tạp với nhiều lần thay đổi tên gọi và người đại diện pháp luật chỉ trong một thời gian ngắn. Doanh nghiệp này được thành lập ngày 2/6/2022, ban đầu mang tên Công ty TNHH Juntaku Shoii Việt Nam, hoạt động trong lĩnh vực buôn bán tổng hợp với vốn điều lệ là 1 tỷ đồng. Người đại diện pháp luật đầu tiên là ông Đào Văn Sơn ( 1991), đồng thời cũng giữ chức danh Giám đốc.

Tuy nhiên, đến ngày 5/12/2022, người đại diện được chuyển sang ông Nguyễn Văn Hải (sinh năm 1987), và doanh nghiệp cũng đổi tên thành Công ty TNHH Thương mại Tổng hợp PH Việt Nam. Chưa đầy hai tuần sau, ông Đào Văn Sơn quay trở lại vị trí người đại diện pháp luật.

Đến ngày 18/7/2024, doanh nghiệp chính thức đổi tên thành Công ty TNHH Dịch vụ Phần mềm Human Offshore Partners. Cuối năm 2024, vai trò người đại diện tiếp tục được chuyển giao cho ông Nguyễn Đình Tú (1984). Tuy nhiên, vào tháng 2/2025, ông Đào Văn Sơn lại trở lại đảm nhận chức danh này.

Việc ông Sơn liên tục xuất hiện trong vai trò người đại diện hoặc quay lại điều hành sau các lần thay đổi khiến tên tuổi ông trở thành một dấu mốc đặc biệt trong hồ sơ pháp lý của doanh nghiệp.

Không chỉ dừng ở đó, ông Đào Văn Sơn còn có liên quan đến một số doanh nghiệp khác trong danh sách bị thu hồi: Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Japan Connection (thành lập 9/2021) có vốn ban đầu 1 tỷ đồng, cổ đông lớn là ông Đào Văn Sơn (góp 96%). Đến tháng 4/2024, doanh nghiệp tăng vốn lên 8 tỷ và liên tục thay đổi người đại diện. Cũng từ đây, ông Hoàng Minh Tuấn người thay thế vị trí đại diện pháp lý.

Ông Tuuans được ghi nhận là sở hữu thêm nhiều công ty khác, bao gồm: Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Hà Nội Star (đã ngừng hoạt động); Công ty TNHH Đầu tư phát triển 3M-Intel (thành lập 6/2022) đây cũng là công ty nằm trong danh sách có sản phẩm thu hồi; Công ty TNHH Quads Việt Nam (thành lập 8/2022).

Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ BB Việt Nam được thành lập vào tháng 3/2022, có địa chỉ tại quận Thanh Xuân, Hà Nội. Doanh nghiệp hoạt động chính trong lĩnh vực buôn bán tổng hợp, với vốn điều lệ ban đầu là 1 tỷ đồng. Đến tháng 8/2023, công ty tiến hành tăng vốn lên 8 tỷ đồng. Cơ cấu góp vốn cho thấy ông Lê Viết Năm (1990) là cổ đông chiếm tỷ lệ chi phối với 98% vốn, đồng thời giữ vai trò người đại diện pháp luật kiêm Tổng Giám đốc. 2% vốn còn lại thuộc về ông Đào Văn Sơn.

Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển HSD được thành lập vào ngày 17/10/2019, chuyên kinh doanh các mặt hàng bán buôn đồ dùng cho gia đình. Vốn điều lệ ban đầu của doanh nghiệp là 6 tỷ đồng và được nâng lên 18 tỷ đồng vào tháng 2/2023. Người đại diện pháp luật hiện tại của công ty là ông Đào Văn Sơn người đồng thời góp mặt ở nhiều doanh nghiệp khác trong danh sách rút phiếu công bố, cho thấy mối liên hệ đáng lưu ý trong hệ sinh thái doanh nghiệp này.

Công ty TNHH Thương mại & Du lịch Văn Hiến thành lập ngày 2/3/2018, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực điều hành tour du lịch. Doanh nghiệp có vốn điều lệ 1,6 tỷ đồng, người đại diện pháp luật hiện nay là ông Vũ Văn Hiến.

Công ty TNHH Liên minh HS được thành lập vào ngày 6/12/2022, có trụ sở tại xã Nhuận Trạch, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực buôn bán tổng hợp, với vốn điều lệ đăng ký ban đầu là 1 tỷ đồng.

Người đại diện pháp luật đầu tiên là bà Lê Thị Hương (sinh năm 1995). Tuy nhiên, đến tháng 7/2024, vị trí người đại diện pháp luật đã được chuyển sang ông Phan Tuấn Vũ (sinh năm 1990).

Rút lui không đồng nghĩa vô can

Trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm ngày càng cạnh tranh và cơ quan chức năng siết chặt khâu hậu kiểm, làn sóng doanh nghiệp tự nguyện rút phiếu công bố sản phẩm có thể được xem như động thái “rút chân an toàn”. Tuy nhiên, điều đó không đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sẽ đứng ngoài vòng pháp lý nếu sau này bị phát hiện có dấu hiệu vi phạm

Trả lời báo chí, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) khẳng định: Việc doanh nghiệp xin tự nguyện rút số tiếp nhận là quyền hợp pháp, đúng theo quy định hiện hành. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Việc rút số tiếp nhận không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp sẽ không bị xử lý nếu phát hiện vi phạm.”

Đồng quan điểm, luật sư Vũ Văn Biên (Đoàn Luật sư TP. Hà Nội) cho biết: Theo quy định hiện hành, việc công bố sản phẩm là điều kiện bắt buộc trước khi mỹ phẩm được phép lưu hành trên thị trường. Do đó, hành động rút giấy phép công bố đồng nghĩa với việc sản phẩm đó không còn hợp lệ. Nếu vẫn tiếp tục bán ra thị trường, hành vi này có thể bị coi là lưu hành sản phẩm không có hồ sơ công bố vi phạm quy định tại Nghị định 15/2018/NĐ-CP và bị xử phạt theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.

Trong trường hợp phát hiện sản phẩm bị thu hồi nhưng vẫn bày bán công khai, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể xử phạt các đơn vị phân phối hoặc bán lẻ. Mức phạt có thể lên tới 70 triệu đồng đối với tổ chức vi phạm, kèm biện pháp buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm. Nếu hành vi có dấu hiệu gian dối trong kinh doanh, doanh nghiệp có thể đối mặt với trách nhiệm pháp lý nghiêm trọng hơn, đặc biệt nếu gây ảnh hưởng tới sức khỏe người tiêu dùng.

Luật sư Biên cũng cảnh báo: Việc hàng loạt doanh nghiệp đồng loạt xin rút phiếu công bố bao gồm cả các sản phẩm từng được quảng bá rầm rộ và phân phối trên các sàn thương mại điện tử có thể là dấu hiệu của một “chiến lược phòng vệ” trước các đợt thanh kiểm tra chất lượng. Trong bối cảnh thị trường mỹ phẩm phát triển mạnh nhưng chưa được kiểm soát chặt, các kẽ hở pháp lý rất dễ bị lợi dụng.

Từ đó, dư luận đặt câu hỏi: Quy trình sản xuất, phân phối mỹ phẩm hiện nay được quy định như thế nào? Và ai chịu trách nhiệm nếu sản phẩm không đạt chuẩn vẫn lọt ra thị trường?

Theo luật sư Đặng Hoài Vũ (Đoàn Luật sư TP.HCM), việc quản lý mỹ phẩm được thực hiện theo Thông tư 06/2011/TT-BYT. Cụ thể, tổ chức hoặc cá nhân đưa mỹ phẩm ra thị trường chỉ được phép lưu hành sản phẩm khi đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp số tiếp nhận phiếu công bố, và hoàn toàn chịu trách nhiệm về chất lượng, độ an toàn và hiệu quả của sản phẩm.

Tổ chức, cá nhân đứng tên công bố sản phẩm cũng phải đảm bảo nội dung phiếu công bố trùng khớp với dữ liệu thực tế nộp cho cơ quan quản lý bao gồm cả thành phần, công thức, cách ghi nhãn… Việc sai lệch hoặc khai báo không trung thực có thể bị xử lý theo pháp luật.

Đối với mỹ phẩm sản xuất trong nước, doanh nghiệp phải nộp hồ sơ công bố tại Sở Y tế nơi đặt nhà máy. Quy trình sản xuất phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện về nhân sự, cơ sở vật chất, giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất mỹ phẩm, và đặc biệt là phải đảm bảo sản phẩm đáp ứng tiêu chí an toàn trước khi được phép phân phối ra thị trường.