Nếu như trước đây các chủ đầu tư phải cắt giảm lợi nhuận, giảm giá bán để đưa những sản phẩm chung cư giá rẻ đến tay khách hàng, thì hơn 1 năm trở lại đây, các chủ đầu tư lại đua nhau tăng giá và chuyển từ đầu tư phân khúc trung bình - thấp sang phân khúc cao cấp khi thị trường có dấu hiệu tích cực.

Hướng đầu tư này khiến thị trường dư thừa nhà ở trung cấp, cao cấp nhưng lại thiếu nhà ở xã hội. Thực trạng này gây cản trở không nhỏ đến chủ trương giải quyết nhà ở cho người thu nhập thấp, đồng thời tác động trực tiếp đến sự phát triển lành mạnh của thị trường bất động sản. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến nợ xấu gia tăng của hệ thống ngân hàng.

Người tiêu dùng gặp khó khăn, bất cập về việc tiếp cận nguồn vốn vay từ gói tín dụng 30.000 tỷ đồng để phát triển nhà ở như trong điều kiện vay, thủ tục còn rườm rà, thời hạn hỗ trợ còn ngắn, lãi suất cao... khiến gói vay này không phát huy tác dụng.

Ngoài ra, hạn chế về NOXH là nỗi lo về chất lượng và tiêu chuẩn thiết kế chưa phù hợp; các quy định liên quan đến việc quản lý, vận hành nhà ở còn chưa tốt; chất lượng chưa được đảm bảo; các điều kiện hạ tầng kỹ thuật phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân còn rất bất cập... làm xuất hiện tình trạng một số dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành, tuy nhiên, không thu hút được người dân đến ở, lãng phí nguồn lực.

Thực tế cho thấy, những dự án có giá dưới 20 triệu đồng/m2 dường như không có hoặc được đầu tư xây dựng ở những khu vực quá xa, giao thông không thuận tiện…

Số liệu thống kê từ các đơn vị nghiên cứu thị trường cũng cho thấy, số lượng dự án căn hộ thương mại có mức giá trên dưới 1 tỷ đồng/căn tại Hà Nội và TP. HCM hiện nay không còn nhiều và chủ yếu là nằm ở khá xa trung tâm. Từ đầu 2015 đến nay, nguồn cung căn hộ giá bình dân tăng từ 10 - 15%, nhưng so với phân khúc trung cấp, cao cấp, thì vẫn còn khoảng cách khá lớn. Nguồn cung của 2 phân khúc này trong hơn 1 năm rưỡi vừa qua vẫn chiếm từ 60 - 70% tổng nguồn cung căn hộ trên thị trường, trong khi nguồn cầu giá rẻ lại chiếm từ 60 - 70% toàn thị trường hiện nay.

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) cho rằng, thị trường chỉ thực sự phát triển bền vững khi đáp ứng nhu cầu của đại đa số bộ phận dân chúng, mà cụ thể ở đây là người có thu nhập thấp. Phân khúc nhà ở thương mại với căn hộ 1 - 2 phòng ngủ, giá bán trên dưới 1 tỷ đồng/căn rất thu hút khách hàng, nhưng nguồn cung không nhiều.

Còn TS. Huỳnh Thế Du, Đại học Fulbright cho rằng, nghịch lý giữa giá nhà và thu nhập của người dân khiến cơ hội có nhà ở của người dân vẫn còn rất thấp. Theo ông Du, với giá nhà 9,7 triệu đồng/m2, thì những người có thu nhập từ 5 - 7,7 triệu đồng/tháng gần như không thể mua được nhà. Trong khi đó, những người với thu nhập từ 10,2 - 14,3 triệu đồng/tháng, chỉ mua được nhà ở với diện tích rất nhỏ, từ 39-55 m2.

Theo nhận định của ông Trần Ngọc Hùng, Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam, việc khuyến khích doanh nghiệp phát triển nhà ở giá rẻ, nhà ở bình dân cho người thu nhập thấp trong thời gian vừa qua đã được Chính phủ quan tâm đẩy mạnh, đáp ứng được mong mỏi của nhiều người. Tuy nhiên, có nhiều vấn đề xung quanh câu chuyện này, đặc biệt là cơ chế hỗ trợ về tài chính để người thu nhập thấp có thể tiếp cận được nhà ở vẫn còn nhiều điểm nghẽn, chưa đồng bộ và có tầm nhìn dài hạn. 

Mai Hoa - (Tổng hợp theo Báo Đầu tư, Pháp luật Tp.HCM)