Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023.
Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra về việc phát hành và sử dụng nguồn vốn từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Kết quả cho thấy, một số ngân hàng thương mại như ACB, VIB, OCB… có sai phạm trong quản lý và sử dụng nguồn vốn từ phát hành trái phiếu.
Theo kết luận thanh tra, 67 tổ chức phát hành được thanh tra gồm 5 ngân hàng thương mại cổ phần, 37 công ty cổ phần, 25 công ty trách nhiệm hữu hạn.
Căn cứ đặc điểm, tính chất, yêu cầu của cuộc thanh tra, kết luận thanh tra được chia thành nhiều nhóm. Nhóm tổ chức tín dụng bao gồm một số ngân hàng thương mại: Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB), Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB).
Trong giai đoạn 1/1/2015 - 30/6/2023, các ngân hàng thương mại được kiểm tra đã phát hành thành công 386 mã trái phiếu không chuyển đổi, không có tài sản bảo đảm, tổng giá trị 255.107 tỷ đồng, kỳ hạn từ 1–10 năm.Mục đích phát hành chủ yếu nhằm tăng quy mô vốn, bổ sung vốn cấp 2 và phục vụ nhu cầu cấp tín dụng.Tính đến 30/6/2023, còn 173 mã trái phiếu đang lưu hành với tổng giá trị gần 97.829 tỷ đồng.
Kết quả kiểm tra cho thấy có 3 ngân hàng đã sử dụng tiền thu được từ phát hành TPDN không đúng mục đích nêu trong phương án được HĐQT thông qua; 5 ngân hàng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành trái phiếu.
Cụ thể, ACB bị xác định sử dụng tiền từ hai mã trái phiếu TPACB2018/10Y (2.200 tỷ đồng) và ACB.2019.04 (1.500 tỷ đồng) để cho vay ngắn hạn, trong khi phương án phát hành nêu rõ mục đích là “cấp tín dụng trung và dài hạn”.Số liệu cho thấy, trong các đợt giải ngân liên quan đến hai mã trái phiếu này, tỷ lệ cho vay ngắn hạn chiếm tới hơn 90%.
Bên cạnh đó, kết luận của Thanh tra Chính phủ cũng nêu các ngân hàng này không thực hiện trách nhiệm quản lý vốn từ phát hành TPDN theo quy định.
Theo ý kiến của đơn vị kiểm toán tại các báo cáo kiểm toán tình hình sử dụng vốn, việc đưa ra ý kiến kiểm toán đối với tình hình sử dụng tiền từ TPDN riêng lẻ của các tổ chức tín dụng căn cứ số dư TPDN riêng lẻ tại thời điểm 31/12/2022 hoặc 30/6/2023 của tổ chức tín dụng để xác định là số tiền đã được tổ chức tín dụng cho vay tại thời điểm 31/12/2022 hoặc 30/6/2023 mà không xác định được cụ thể khoản vay nào có sử dụng nguồn tiền thu được từ các đợt phát hành TPDN của tổ chức tín dụng.
ACB, VIB, OCB... báo cáo không thể phân định chính xác số liệu về việc sử dụng số tiền thu được từ TPDN riêng lẻ cho từng khoản vay, từng khách hàng cụ thể do toàn bộ tiền thu được từ phát hành TPDN không theo dõi riêng mà hòa chung vào nguồn vốn kinh doanh chung của ngân hàng để từ đó giải ngân cho cá nhân, tổ chức vay vốn trong khi các hoạt động kinh doanh của ngân hàng (giải ngân tiền cho vay - nhận tiền thu hồi nợ - nhận tiền đi vay) diễn ra liên tục và đan xen nên các ngân hàng không theo dõi riêng, cụ thể (đích danh) từng khách hàng vay vốn từ nguồn tiền thu được từ phát hành TPDN.
Ngoài ra, kết luận thanh tra cũng nêu một số vi phạm của các tổ chức tín dụng như công bố thông tin không đúng thời hạn theo quy định, công bố thông tin có nội dung chưa chính xác về việc sử dụng tiền, số liệu về lãi suất cố định TPDN (kỳ hạn 12 tháng, 36 tháng) của 5 tổ chức tín dụng báo cáo tại một số thời điểm đối với một số mã TPDN cho thấy có chênh lệch với các mức lãi suất của NHNN đã ban hành, việc áp dụng lãi suất cố định trong phát hành TPDN của các tổ chức tín dụng chưa có căn cứ theo quy định...
Từ những vi phạm kể trên, Thanh tra Chính phủ yêu cầu các tổ chức phát hành, trong đó bao gồm các ngân hàng TMCP: ACB, OCB, VIB...chấm dứt các hành vi vi phạm về phát hành TPDN và sử dụng nguồn vốn từ TPDN đã được phát hiện qua thanh tra, khẩn trương rà soát, khắc phục các tồn tại, khuyết điểm và hậu quả (nếu có) đã được nêu tại kết luận thanh tra.
Những nội dung kiến nghị, nhắc nhở cũng đều được OCB tiếp thu, rút kinh nghiệm và kịp thời bổ sung cập nhật vào quy trình, thủ tục nội bộ cho nghiệp vụ phát hành TPDN trở về sau.
Trao đổi với Pv Tài chính Doanh nghiệp, đại diện Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB) cho biết, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ về hai lô trái phiếu do ACB phát hành vào ngày 19/12/2018 và 06/12/2019 có mục đích sử dụng vốn được nêu trong phương án phát hành là để cho vay trung và dài hạn.
Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra, do số liệu báo cáo tại một số thời điểm chưa khớp về thời gian và có bao gồm cả các khoản vay ngắn hạn, nên phát sinh yêu cầu rà soát và khắc phục theo quy định của cơ quan thanh tra. ACB đã hoàn tất toàn bộ nội dung khắc phục và gửi báo cáo kết quả thực hiện vào ngày 24/9/2025, theo đúng yêu cầu từ cơ quan chức năng.
Trong quá trình này, ngân hàng đã triển khai đồng bộ các biện pháp khắc phục, không chỉ đáp ứng đầy đủ yêu cầu của cơ quan thanh tra mà còn chủ động thực hiện thêm các biện pháp hoàn thiện quy trình nội bộ và công bố thông tin, bao gồm điều chỉnh phương án phát hành, bổ sung thông tin công bố, chấn chỉnh công tác quản lý vốn và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thanh toán gốc, lãi cho trái chủ.
Đồng thời, Phối hợp với bên đảm bảo thực hiện đăng ký giao dịch đảm bảo đúng quy định pháp luật.
Xác định trách nhiệm cá nhân để xảy ra vi phạm, báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định tại Điều lệ/Quy chế hoạt động của Công ty
Những nội dung này đã được ACB thực hiện đầy đủ theo hướng dẫn của cơ quan thanh tra. Ngân hàng cam kết tiếp tục duy trì các biện pháp kiểm soát, giám sát tuân thủ, và kịp thời báo cáo khi có phát sinh liên quan đến hoạt động phát hành hoặc sử dụng nguồn vốn trái phiếu.
ACB luôn tuân thủ các chuẩn mực quản trị và minh bạch tài chính, đồng thời duy trì sự ổn định để phục vụ khách hàng, cổ đông và đối tác một cách bền vững.
Liên quan đến kết luận của Thanh tra Chính phủ, Ngân hàng Phương Đông (OCB) cho biết, trong suốt thời gian phát hành và sử dụng vốn từ trái phiếu phục vụ kinh doanh, OCB luôn thực hiện nghiêm túc trách nhiệm công bố thông tin, hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ tài chính đối với Nhà đầu tư về việc thanh toán gốc, lãi đúng hạn theo điều khoản, điều kiện phát hành.
Đối với kết luận của cơ quan chức năng về một số lỗi phát sinh trong giai đoạn trước đây, Ngân hàng đều đã báo cáo, giải trình chi tiết nguyên nhân và hướng khắc phục ngay khi nhận được yêu cầu.
Những nội dung kiến nghị, nhắc nhở cũng đều được OCB tiếp thu, rút kinh nghiệm và kịp thời bổ sung cập nhật vào quy trình, thủ tục nội bộ cho nghiệp vụ phát hành TPDN trở về sau. Với tiêu chuẩn hoạt động an toàn, minh bạch, thượng tôn pháp luật, OCB luôn tuân thủ và cam kết trách nhiệm đồng hành cùng sự phát triển bền vững của thị trường tài chính Việt Nam.