Trao đổi với Tạp chí Đầu tư Tài chính, ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas cho biết, thực tế trong cuộc sống, công việc văn phòng, hoạt động kinh doanh có rất nhiều khoản tiền được nộp vào – chuyển ra tài khoản cá nhân, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng phát sinh nghĩa vụ thuế.

Theo ông Tuấn, việc hiểu sai nghĩa vụ thuế đó là tiền vào tài khoản cá nhân bị thu thuế, khiến rất nhiều trường hợp lan truyền thông tin không chính xác, gây hoang mang, lo lắng cho người dân.

Do đó, ông Tuấn chỉ ra đối với người nộp thuế 9 trường hợp dòng tiền vào tài khoản cá nhân không phát sinh nghĩa vụ thuế. Người dân nên đọc, nắm rõ, hiểu đúng và tuân thủ pháp luật thế.

Thứ nhất, khoản tiền vay mượn từ người thân, anh chị em bạn bè, đồng nghiệp, hoặc đơn giản vợ chồng chuyển khoản cho nhau. Đây là các giao dịch dân sự, không phát sinh thu nhập đối với người nhận, do đó không phải nộp thuế.

Thứ hai, các khoản đáo hạn vay ngân hàng, đây là khoản tiền được chuyển khoản vào tài khoản cá nhân, sau đó sẽ được chuyển ra với nội dung giải ngân tiền, hoặc mua hàng hoá. Khoản này cũng không phát sinh nghĩa vụ thuế.

Tuy nhiên, ông Tuấn quan ngại trường hợp này có một điểm dở, trên các diễn giải nội dung chuyển tiền vào tài khoản cá nhân thường là thanh toán mua hàng. Nội dung như vậy có thể sẽ tạo ra hiểu nhầm đối với cơ quan thuế khi họ nghi ngờ giá trị giao dịch tài khoản lớn và tiến hành kiểm tra. Đồng thời, cá nhân đó không giải trình được dòng tiền này.

“Cá nhân có giao dịch này cần tạo ra các chứng từ, chứng cứ đây bản chất là đáo hạn vay ngân hàng, chứ hoàn toàn không có mua bán hàng hoá”, ông Tuấn lưu ý.

Thứ ba, tiền người thân làm ăn, kinh doanh từ nước ngoài chuyển về nước cũng là một khoản tiền vào tài khoản cá nhân không chịu thuế. Đây được xét là kiều hối nên miễn thuế. Ông Tuấn khuyên rằng, các khoản này có tính chất nước ngoài nên cần chuyển qua các hệ thống ngân hàng của Việt Nam để minh bạch trong quản lý ngoại hối.

Thứ tư, khoản thu hộ - chi hộ cho cửa hàng, công ty ví dụ như shipper, người giao hàng, nhân viên cây xăng... Tiền được thu của khách hàng (có thể nhận tiền mặt hoặc chuyển khoản), sau đó chuyển sang tài khoản của chủ cửa hàng, công ty. Đây cũng là một dòng tiền không phải chịu thuế bởi đây không phải thu nhập của cá nhân đó.

“Với trường hợp này cá nhân nên yêu cầu công ty, chủ cửa hàng làm giấy uỷ quyền rằng đó chỉ là việc thay mặt công ty thu tiền khách hàng và nộp về. Đây là bằng chứng bảo vệ cho cá nhân, cơ sở giải trình nếu không may bị cơ quan thuế kiểm tra”, ông Tuấn nói thêm.

Thứ năm, các khoản chuyển, rút tiền. Ví dụ các chủ tiệm vàng, chủ cửa hàng tạp hoá có dịch vụ rút tiền mặt cho khách hàng khi họ có nhu cầu và nhận chuyển khoản lại, hoặc nhận tiền mặt nhưng chuyển sang một số tài khoản khác (nhờ chuyển hộ), lượng tiền đổ vào – đổ ra trong tài khoản nhiều. Với trường hợp này, nếu chủ tài khoản có thu phí, giả sử rút 10 triệu đồng, thu phí 100 ngàn đồng chẳng hạn thì nghĩa vụ thuế sẽ phát sinh trên 100.000 đồng. Dịch vụ này theo quy định của pháp luật thuế là 7%.

“Còn nếu chỉ chuyển khoản hộ, hoặc cho người khác rút tiền mặt mà không thu phí, không phát sinh thu nhập thì không phát sinh nghĩa vụ thuế”, ông Tuấn khẳng định.

Tuy nhiên, ông Tuấn nhấn mạnh, theo quy định của pháp luật hiện nay, các dịch vụ chuyển rút tiền như vậy, cá nhân không được làm, chỉ các tổ chức tín dụng như ngân hàng mới đủ pháp lý, đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Thứ sáu, khoản tiền bán nhà, bán đất chuyển tiền vào tài khoản cá nhân có phải nộp thuế không? Việc này tuỳ theo từng trường hợp, thứ nhất khi người bán một giá, tức là giá trên hợp đồng mua bán công chứng là giá thực tế, lúc đó đã nộp thuế cho nhà nước. Nhưng trường hợp bán hai giá, tức giá trên hợp đồng công chứng thấp hơn, thậm chí thấp hơn nhiều giá thực nhận. Lúc đó, sẽ có rủi ro về thuế ở đây là cơ quan thuế có thể truy theo giá bán thực tế.

Thứ bảy, nhiều chị em chia sẻ trên mạng, vậy chồng tôi lĩnh lương sau đó chuyển khoản cho vợ, có phải nộp thuế không. Ông Tuấn thông tin, khi cá nhân nhận thu nhập từ tiền lương, tiền công đã nộp thuế thu nhập cá nhân, do đó khoản thu nhập còn lại chuyển cho người thân sẽ không phải chịu thuế.

Thứ tám, một số người làm việc tại nước ngoài, nhận lương tại đó, sau đó chuyển tiền vào tài khoản cá nhân của người đó tại Việt Nam, cũng không chịu thuế bởi thu nhập đó đã nộp thuế tại nước ngoài, bản chất dòng tiền như kiều hối theo tình huống thứ 3.

Tuy nhiên, ngược lại rất nhiều cá nhân cư trú tại Việt Nam, nhưng làm việc cho các công ty đa quốc gia như kỹ sư IT, hoặc làm online, freelancer… khi được trả thu nhập, có thể phía đối tác chưa thực hiện khấu trừ thuế thì cá nhân đó có nghĩa vụ tự kê khai, tự nộp tại Việt Nam.

Cuối cùng, với các khoản cho vay, cho mượn giữa các cá nhân với nhau, ví dụ vay chơi hụi, họ… có phát sinh lãi là không tính thuế.

“Nếu trường hợp cá nhân cho công ty vay, có tiền lãi phát sinh thì phải chịu nghĩa vụ thuế với mức thu là 5%”, ông Tuấn cho hay.