Thỏa thuận hạt nhân Iran được chốt lại ngày 14/7 sẽ hạn chế các chương trình hạt nhân của Iran trong hơn một thập kỷ. Đổi lại, Iran sẽ được gỡ bỏ khỏi các lệnh trừng phạt kinh tế và dầu mỏ từ phương Tây.
Iran sẽ đối đầu trực tiếp với Nga tại châu Âu?
Theo Bussiness Insider, các lệnh trừng phạt và rào cản bị gỡ bỏ sẽ khơi thông con đường chuyển dầu Iran ra thị trường quốc tế. Triển vọng này có thể làm trầm trọng hóa tình trạng thừa cung, một lần nữa kéo giá cả đi xuống.
Nhưng đây không phải là nỗi lo duy nhất của Moscow. “Với thỏa thuận vừa đạt được, Iran sẽ đối đầu trực tiếp với Nga tại châu Âu”, ông Ed Morse, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường hàng hóa tại ngân hàng Citigroup, chỉ ra.
Tổng thống Nga Putin bắt tay thân mật với Tổng thống Iran Rouhani
Trong một vài năm vừa qua, Nga từng bước đánh chiếm các thị trường tiêu thụ chính của Iran như châu Á và châu Âu.
Trước khi phương Tây áp lệnh trừng phạt, dầu thô Iran từng là nguồn hàng thường xuyên của các nhà máy lọc dầu châu Âu. Nhưng từ năm 2012, Iran bị cấm bán dầu cho khối. Những lệnh trừng phạt bổ sung từ Mỹ khiến các nhà máy khó mua dầu Iran bằng USD hơn.
Chớp thời cơ, Nga vươn lên giành thị phần với loại dầu thô có chất lượng tương đương hàng của Iran.
Xuất khẩu từ Nga vào các thị trường chính của Iran tại châu Á và châu Âu tăng hơn gấp đôi, nhảy vọt thêm 420.000 thùng/ngày chỉ trong 3 năm, từ 2011 đến 2014.
Nhưng giờ thì gió đã xoay chiều. Nhiều nhà máy lọc dầu tại Địa Trung Hải hào hứng với sự tái xuất của đối tác cũ cùng dầu mỏ.
Cơ hội để Nga gây ảnh hưởng nhiều hơn tại khu vực Trung Đông
Theo chuyên gia Paul N. Schwartz từ Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế, Iran sẽ có được vị thế quyền lực mới sau thỏa thuận, đồng nghĩa với việc Nga sẽ có cơ hội gây ảnh hưởng nhiều hơn tại khu vực Trung Đông.
Trong hơn bốn năm qua, Nga và Iran ủng hộ chế độ Bashar al-Assad ở Syria và chống đối chính quyền Saudi. Do đó, kết quả thỏa thuận mang lại lợi ích địa chính trị vô cùng to lớn để Nga đạt được mục tiêu gây ảnh hưởng lớn hơn trong khu vực.
Thêm vào đó, Nga và Iran đều sẽ được hưởng lợi từ các cơ hội thương mại về nhiên liệu hạt nhân, thiết bị quân sự và việc bán các hệ thống chống tên lửa tiên tiến S-300.
“Nga đã từ lâu cung cấp vũ khí cho Iran với tổng doanh số bán hàng lên đến gần 3,4 tỷ USD từ năm 1991-2010”, ông Schwartz nhấn mạnh.
Với việc dỡ bỏ cấm vận, Nga hi vọng cuộc mua bán béo bở này sẽ được nối lại, vì trong thời điểm hiện tại Iran đang rất cần vũ khí cho hoạt động quân sự của mình. Trong khi đó phương Tây không có vẻ gì là sẽ bán vũ khí cho Iran trong thời gian tới, ngay cả sau khi thỏa thuận về chương trình hạt nhân của Iran đạt được.
Trâm Anh