Đổi chủ sau thoái vốn nhà nước, VCA rơi vào tay nhóm liên quan VAS

Sau khi Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel) thoái toàn bộ gần 9,9 triệu cổ phiếu vào tháng 10/2025, Thép Vicasa (HoSE: VCA) bước vào giai đoạn tái cấu trúc toàn diện. Doanh nghiệp nhanh chóng triệu tập Đại hội đồng cổ đông bất thường, chấm dứt sử dụng thương hiệu “VNSteel” và chính thức chuyển đổi tên thành Công ty CP Thép Vicasa.

Song song, toàn bộ ban lãnh đạo cũ từ nhiệm, nhường chỗ cho nhóm nhân sự mới có liên hệ mật thiết với Tập đoàn VAS. Ông Bùi Tuấn Anh là cá nhân chi hơn 126 tỷ đồng để nắm giữ 65% vốn VCA, đã được đề cử làm thành viên HĐQT, cùng với các lãnh đạo từ VAS Nghi Sơn, Thép Đà Nẵng và bộ phận tài chính - kế toán của VAS. Việc thay máu toàn bộ thượng tầng cho thấy VCA đã chính thức chuyển dịch quyền kiểm soát sang hệ sinh thái tư nhân.

Tuy nhiên, ngay sau tái cấu trúc, doanh nghiệp lập tức đối mặt hàng loạt vấn đề nghiêm trọng về vận hành và tài chính. Nhà máy chính bị đình chỉ do vi phạm môi trường, dòng tiền co hẹp và kế hoạch di dời cơ sở sản xuất đặt ra yêu cầu vốn đầu tư khổng lồ.

Doanh thu sụt gần 89%, thua lỗ kéo dài và áp lực huy động vốn gấp 10 lần tài sản

Báo cáo tài chính quý III/2025 cho thấy Thép Vicasa ghi nhận doanh thu thuần chỉ đạt 43,3 tỷ đồng, giảm 88,68% so với cùng kỳ năm trước. Nguyên nhân trực tiếp đến từ việc toàn bộ hoạt động sản xuất phải tạm ngưng. Ngày 9/5/2025, UBND tỉnh Đồng Nai đã đình chỉ vận hành các nguồn phát sinh chất thải của VCA do không có giấy phép môi trường. Các lò luyện và dây chuyền cán thép bị buộc dừng hoạt động.

Gánh nặng chi phí vẫn tiếp tục bào mòn lợi nhuận. Quý III/2025, doanh nghiệp lỗ 3,5 tỷ đồng, nâng lũy kế 9 tháng đầu năm lên âm gần 1,6 tỷ đồng. Trong khi đó, mục tiêu lợi nhuận cả năm là 5 tỷ đồng đang ngày càng xa vời.

Đáng chú ý, tổng tài sản của doanh nghiệp đến cuối quý III/2025 đạt 196 tỷ đồng. Tuy nhiên, 82% trong số này, tương đương khoảng 160 tỷ đồng lại đang nằm ở hàng tồn kho, chủ yếu là nguyên vật liệu chưa thể đưa vào sản xuất. Đây là mức tồn kho rất cao, cho thấy dòng vốn bị ứ đọng nghiêm trọng và hiệu quả sử dụng tài sản đang suy giảm mạnh.

Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp đang đứng trước yêu cầu đầu tư lớn để di dời nhà máy khỏi Khu công nghiệp Biên Hòa I. Theo tờ trình cổ đông, tổng mức đầu tư cho việc thuê đất và xây dựng nhà xưởng mới dự kiến dao động từ 1.500 đến 2.000 tỷ đồng giai đoạn 2025–2027.

Mức này cao gấp hơn 10 lần tổng tài sản hiện hữu. Việc huy động nguồn lực lớn để đầu tư trong khi kinh doanh thua lỗ, tài sản đảm bảo hạn chế là bài toán nan giải với ban điều hành mới.