Luật Bảo hiểm Xã hội quy định việc đóng bảo hiểm xã hội tính trên tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội người lao động nhận được. Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội (khoản 1, điểm đ) quy định lương căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp nhất là mức tham chiếu, còn cao nhất là 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng, không quy định mức đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu.

Theo Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành, khi chưa bãi bỏ lương cơ sở, mức tham chiếu được xác định bằng lương cơ sở, và hiện nay lương cơ sở đang áp dụng là 2.340.000 đồng/tháng theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP.

Mặc dù mức tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội được quy định theo tham chiếu, nhưng đối với lao động ký hợp đồng, lương để đóng bảo hiểm xã hội không thể thấp hơn mức lương tối thiểu theo Bộ luật Lao động. Cụ thể, người sử dụng lao động phải trả cho người lao động mức lương không thấp hơn lương tối thiểu vùng, đây cũng là cơ sở dùng để xác định tiền lương đóng bảo hiểm xã hội.

Chính phủ đã ban hành Nghị định 293/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ 1/1/2026, quy định mức lương tối thiểu vùng mới, cao hơn mức hiện tại.

Cụ thể, vùng I, mức lương tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2026 là 5.310.000 đồng. Vùng II, mức lương tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2026 là 4.730.000 đồng. Mức lương tối thiểu đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc tại vùng III năm 2026 là 4.140.000 đồng, và tại vùng IV là 3.700.000 đồng.

Khi lương tối thiểu vùng được điều chỉnh lên như trên, mức lương thấp nhất làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cũng buộc phải tăng theo, vì quy định bảo hiểm xã hội yêu cầu mức căn cứ đóng không thấp hơn lương tối thiểu vùng tại thời điểm đóng.

Đối với nhóm lao động này, số tiền đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hàng tháng (chưa tính bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế) bằng 25% mức lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội; trong đó người lao động đóng 8% vào quỹ hưu trí - tử tuất, còn doanh nghiệp đóng 17% (gồm 14% vào quỹ hưu trí - tử tuất và 3% vào quỹ ốm đau - thai sản).

Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất của nhóm lao động làm việc theo hợp đồng từ ngày 1/1/2026 như sau:

Thực tế, thu nhập thực nhận của người lao động thường cao hơn mức lương tối thiểu. Tuy vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn lựa chọn trả mức lương cơ bản rất thấp, chỉ nhỉnh hơn mức tối thiểu một chút để giảm chi phí đóng bảo hiểm xã hội. Cách làm này lại gây thiệt thòi lớn cho người lao động, bởi tiền lương đóng bảo hiểm xã hội là cơ sở để tính hưởng hầu hết các chế độ: ốm đau, thai sản, lương hưu, trợ cấp tử tuất, mai táng phí…

Khi tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp, các khoản trợ cấp và mức lương hưu người lao động nhận về sau cũng bị kéo thấp theo. Do đó, việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng từ năm 2026 không chỉ làm tăng mức đóng trước mắt, mà còn cải thiện quyền lợi dài hạn cho người lao động.