Với mục tiêu phát triển thị trường chứng khoán ổn định, an toàn, lành mạnh và hiệu quả, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng cho nền kinh tế, Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp trong Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030.
Trong đó, nổi bật là việc khuyến khích doanh nghiệp thực hiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) gắn với niêm yết trên sàn, đồng thời phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN).
Quy định cho phép doanh nghiệp được thực hiện thủ tục niêm yết cổ phiếu đồng thời với IPO. (Ảnh: CD)
Theo Bộ Tài chính, trước đây, quy định tại Nghị định 155/2020 yêu cầu hồ sơ đăng ký niêm yết cổ phiếu phải có các tài liệu như báo cáo kết quả chào bán chứng khoán và Giấy chứng nhận đăng ký cổ phiếu do Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam cấp.
Vì vậy, Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) chỉ có thể xem xét hồ sơ niêm yết sau khi doanh nghiệp hoàn tất IPO.
Ngoài ra, theo Luật Chứng khoán, tổ chức phát hành được phép phân phối chứng khoán trong vòng 90 ngày và có thể gia hạn thêm tối đa 30 ngày.
Điều này khiến một đợt IPO thường kéo dài từ 3–4 tháng. Sau khi kết thúc, doanh nghiệp lại phải bổ sung báo cáo tài chính quý hoặc bán niên gần nhất vào hồ sơ đăng ký niêm yết, khiến quá trình niêm yết bị kéo dài thêm.
“Điều này dẫn đến thời gian xử lý việc niêm yết cổ phiếu sau IPO trên thực tế còn kéo dài”, Bộ Tài chính nêu.
Để khắc phục tình trạng này, Chính phủ đã ban hành Nghị định 245/2025, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 155/2020.
Điểm mới đáng chú ý là quy định doanh nghiệp được thực hiện thủ tục niêm yết cổ phiếu đồng thời với IPO, giúp rút ngắn thời gian lên sàn và bảo vệ tốt hơn quyền lợi nhà đầu tư.
Theo đó, hồ sơ IPO và hồ sơ đăng ký niêm yết sẽ được thống nhất. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và SGDCK sẽ đồng thời xem xét hồ sơ ngay khi doanh nghiệp nộp. Thời gian xử lý và chấp thuận được rút ngắn còn 30 ngày, thay vì kéo dài nhiều tháng như trước đây.
Đối với phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng, căn cứ Luật số 56/2024/QH15, Nghị định 245/2025 bổ sung các quy định chi tiết về xếp hạng tín nhiệm, đại diện người sở hữu trái phiếu và yêu cầu an toàn tài chính của tổ chức phát hành.
Những thay đổi này nhằm tăng tính minh bạch, công khai và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư.
Với phát hành trái phiếu riêng lẻ, Luật Doanh nghiệp sửa đổi và Luật Chứng khoán sửa đổi đã đưa ra nhiều quy định mới theo thông lệ quốc tế. Theo đó, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tổ chức được phép mua, giao dịch và chuyển nhượng trái phiếu riêng lẻ.
Nhà đầu tư cá nhân chỉ được tham gia với trái phiếu có xếp hạng tín nhiệm, có tài sản bảo đảm hoặc được tổ chức tín dụng bảo lãnh thanh toán.
Các quy định mới cũng siết tỷ lệ vốn vay của doanh nghiệp phát hành và bổ sung trách nhiệm của UBND cấp tỉnh trong việc giám sát doanh nghiệp sau khi đăng ký kinh doanh trên địa bàn.
Hiện Chính phủ đang xây dựng Nghị định mới thay thế các quy định hiện hành về phát hành trái phiếu riêng lẻ, hướng đến mục tiêu nâng cao chất lượng trái phiếu, tăng tính minh bạch và kiểm soát rủi ro, đồng thời đảm bảo doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn lành mạnh hơn.