Quyết định rời EU của Anh đã làm thay đổi Liên minh châu Âu (EU). EU sẽ chỉ còn 27 thành viên. Nhưng liệu đây có phải là con số cuối cùng, hay sẽ còn giảm nữa, khi Brexit - Anh rời EU đã tạo thách thức lớn lên các chính phủ Pháp, Đức, Hà Lan và các nước khác ở châu lục, đặc biệt ở Bắc Âu.

Không trưng cầu dân ý như ở Anh nhưng khảo sát khả năng rời EU được thực hiện ở rất nhiều nước EU như Ý, Pháp, Đức, Thụy Điển, Hà Lan, Cộng hòa Czech, Hungary. Kết quả đều cho thấy người dân các nước có thể sẽ theo gương Anh nếu cuộc trưng cầu ở Anh cho kết quả Brexit. Các chính trị gia hoài nghi về EU dĩ nhiên không bỏ qua cơ hội này để vận động nước mình rời EU.

Theo NBC, 69% người Thụy Điển tin rằng sẽ có thêm nhiều nước rời EU hậu Brexit (Anh rời khỏi EU), 66% người Đan Mạch và 57% người Na Uy có cùng cảm nghĩ.

Trong khi khả năng Brexit sẽ kích thích các nước khác ở châu Âu theo chân khó là vấn đề ngay tức thì, Brexit "chắc chắn sẽ gieo hạt giống nghi ngờ", theo Paolo Dardanelli, quyền giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu Liên bang tại Đại học Kent.

"Đan Mạch và Thụy Điển sẽ là những nước cần được chú ý đến", Dardanelli viết. Nickel thì cho rằng ngoài Thụy Điển và Đan Mạch, Hà Lan cũng là nước cần được theo dõi.

Ông Nickel cho rằng tại những nước này, người dân có thể nghĩ rằng "chúng tôi không muốn trả tiền cho người ở phía Nam Âu - những người không có khả năng cải cách nền kinh tế của họ".

Thụy Điển

Brexit làm gia tăng mối lo ngại rõ nét tại Thụy Điển. Hầu hết người Thụy Điển có ấn tượng tích cực về EU. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi khi Anh chọn cách rời bỏ khối. Trong trường hợp này, một trong những câu hỏi chính được đặt ra là liệu giới lãnh đạo EU có cố gắng tăng cường sự gắn kết bằng cách đẩy mạnh hợp tác và tập trung vào các thành viên nòng cốt, hay là nới lỏng khối để cho phép chính phủ các nước có tiếng nói hơn.

Một Swexit (Thụy Điển rời EU) tiềm tàng có thể diễn ra trong tương lai sau Brexit, khảo sát của Sifo Research International, cho hay. Theo đó, 36% người dân nước này muốn nối gót Anh rời EU. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, phần lớn người Thụy Điển muốn ở lại khối.

Pháp

Sau khi có kết quả trưng cầu Brexit, Tổng thống François Hollande đã triệu tập một cuộc họp khẩn bàn phản ứng với quyết định của Anh.

Brexit gây chấn động lớn khắp các đảng phái chính trị ở Pháp. Rất có thể đảng Mặt trận Quốc gia (NFP) cực hữu sẽ ra mặt vận động một Frexit - Pháp rời EU, đặc biệt khi thời điểm bầu cử tổng thống Pháp chỉ còn chưa đầy một năm nữa.

NFP vốn có quan điểm phản đối đồng tiền chung euro, phản đối nhập cư đã thu hút sự ủng hộ của số lượng cử tri rất lớn tại các cuộc bầu cử địa phương và châu Âu trong hai năm qua. Lãnh đạo NFP Marine Le Pen, người được cho là ứng viên nặng ký trong cuộc bầu cử tổng thống sắp tới đã từng tuyên bố sẽ tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý khả năng Pháp rời EU giống như Anh đã làm một khi bà đắc cử tổng thống.

Phát biểu trên truyền hình ngày 21-6, bà Le Pen nói “Pháp có hàng ngàn lý do rời EU hơn cả Anh”. Khác Anh, ngoài là thành viên EU Pháp còn là thành viên khối sử dụng đồng tiền chung euro và tham gia khu vực đi lại chung Schengen - vốn đối mặt nhiều phản đối ở Pháp từ nhiều năm nay.

Đan Mạch

“Nếu không có Anh, Đan Mạch sẽ mất đầu tàu để lai dắt lợi ích”, Marlene Wind, nhà khoa học chính trị của Đại học Copenhagen nhận định vớiBloomberg.

Tháng 12/2015, người dân Đan Mạch đã bỏ phiếu quyết định không giao nhiều quyền cho EU. Tuy nhiên, chỉ riêng cuộc trưng cầu đó không đủ để dự đoán liệu người dân nước này có thực sự muốn bỏ phiếu rời khỏi EU hay không.

Hà Lan

Brexit sẽ kéo theo Nexit – Hà Lan rời EU. Đây là tuyên bố của ông Geert Wilders, lãnh đạo đảng cánh hữu PVV vốn có tư tưởng chống EU. “Hoan hô nước Anh! Giờ đến lượt chúng ta. Đã đến lúc Hà Lan trưng cầu dân ý.”, ông Geert Wilders viết trên mạng xã hội Twitter sáng 24-6.

Thời gian qua ông Geert Wilders đã rất tích cực vận động truyền thông Hà Lan lan truyền thông điệp: dân Hà Lan cần nói lên nguyện vọng của mình như dân Anh.

Với việc Anh rời EU chắc chắn lời kêu gọi này sẽ mạnh mẽ hơn, đặc biệt trong hoàn cảnh Hà Lan sẽ tổng tuyển cử vào năm tới. Chưa nói tới ảnh hưởng của việc Anh rời EU, hiện chính phủ Hà Lan cũng đã rất đau đầu với cuộc trưng cầu dân ý phản đối một thỏa thuận thương mại EU-Ukraine.

Áo

Theo khảo sát gần đây do hãng Peter Hajek Opinion Strategies thực hiện, 40% người Áo muốn tổ chức trưng cầu dân ý về việc là thành viên của EU và 38% ủng hộ nước này rời EU (hay còn gọi là Auxit).

Cuộc khảo sát với 700 người chỉ ra những người ủng hộ lớn nhất trong cuộc trưng cầu ở Áo là những người ủng hộ phe cánh hữu và Đảng Tự do hoài nghi EU. “Chúng ta cần một cuộc trưng cầu tương tự ở Anh, vì vậy những người Áo có thể quyết định”, Robert Marschall, lãnh đạo Đảng EU Exit (Áo) tuyên bố.

Hungary

Đối với Hungary, một cuộc trưng cầu nhằm quyết định nước này đi hay ở EU sẽ không đáng quan tâm bằng việc bỏ phiếu, gián tiếp đặt câu hỏi về quyền hành của Liên minh châu Âu.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban đang có kế hoạch tổ chức trưng cầu dân ý về việc nên thực hiện kế hoạch phân hạn ngạch thu nhận người di cư cho các quốc gia thuộc EU, mà trước đó khối đã áp đặt cho những nước thành viên như Hungary. Một cuộc bỏ phiếu như vậy có thể làm tổn hại sự gắn kết giữa các thành viên trong liên minh.

Đức

Trong khi đó các quan chức Đức vẫn tin chắc nước Đức có thể đứng vững trước bất kỳ cuộc khủng hoảng tài chính nào mà Brexit gây ra trong thời gian tới, tự tin rằng các doanh nhân Đức có thể kiểm soát các nguy cơ trong quan hệ thương mại với Anh – thị trường xuất khẩu lớn thứ ha của Đức.

Tuy nhiên về chính trị, Brexit sẽ gây đổ vỡ trong nội bộ EU. Đức đặc biệt lo ngại về sự gia tăng tư tưởng phản đối EU trong nội bộ EU, trong đó có Pháp và Hà Lan. Sự thống nhất hàng thập kỷ nay của EU đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Phương Anh (Tổng hợp)