Theo CNN, từ tháng 8 đến nay, ba hãng hàng không châu Âu đã lần lượt “nối gót” nhau phá sản. Hãng Air Berlin của Đức và hãng hàng không quốc gia Alitalia của Italy là hai quân bài tiên phong đổ xuống. Tiếp đó, vào hôm thứ Hai tuần này, đến lượt hãng Monarch Airlines của Anh tuyên bố phá sản, khiến 110.000 hành khách bị mắc kẹt ở nước ngoài.
Vụ phá sản của Monarch là vụ phá sản lớn nhất lịch sử ngành hàng không Anh.
Ba hãng hàng không có tiếng phá sản chỉ trong vòng 50 ngày đã dấy lên câu hỏi về sức mạnh của ngành hàng không châu Âu, đang chịu tác động mạnh bởi sự cạnh tranh khốc liệt và sự thay thế của các mô hình kinh doanh.
Các chuyên gia phân tích nhận định sẽ có nhiều sự sụp đổ khác xảy ra trong vài tháng tới, khi các hãng hàng không nhỏ và yếu chịu nhiều áp lực cạnh tranh.
Ông Rob Byde, chuyên gia phân tích vận tải ở Cantor Fitzgerald cho rằng: “Đây thực sự là vấn đề của quy mô và cạnh tranh. Bạn có thể sẽ thấy nhiều sự hợp nhất và thất bại diễn ra ở thị trường châu Âu”.
Những hãng hàng không giá rẻ như Ryanair và EasyJet đã chiếm một thị phần lớn ở châu Âu nhờ tung ra những chuyến bay có giá chỉ từ 10 bảng Anh (khoảng 13,3 USD), một mô hình giúp họ lấp kín chỗ trên các chuyến bay và khiến các hãng đối thủ gặp khó khăn.
“Khi ngành hàng không nhận thấy nguồn cung ghế tăng nhanh hơn nhu cầu, họ sẽ giảm giảm giá”, nhà phân tích độc lập về ngành hàng không Louise Cooper phát biểu. Bà Cooper cho rằng đó là khi cuộc cạnh tranh khốc liệt bắt đầu.
Các hãng bay nhỏ không thể chạy đua nổi với các hãng bay giá rẻ hàng đầu vì họ thiếu quy mô để đàm phán giảm giá các yếu tố đầu vào như xăng dầu. Trong khi đó, những khoản chi phí lớn và kỳ vọng đã ngăn cản các hãng hàng không quốc gia áp dụng chiến thuật bán vé giá rẻ.
Ông Gerald Khoo, chuyên gia phân tích của Liberum, cho biết: “Những cái tên yếu thế nhất hiện nay đang dần bị 'bỏ lại'. Điểm chung của những hãng bay có nguy cơ phá sản chính là việc họ đã gặp khó khăn về tài chính trong nhiều năm và đang chịu sức ép không nhỏ từ các đối thủ cạnh tranh hiệu quả hơn”.
Ngoài ra, theo ông Byde, nỗi sợ khủng bố đã buộc hãng hàng không Monarch thay đổi một số chuyến bay tới những tuyến đông hơn, nơi họ không thể tìm được lợi thế cạnh tranh.
Tuy nhiên, đối với những hãng hàng không nhiều tiền hơn, khó khăn hiện nay được xem là cơ hội. Tuần trước, Qatar Airways tuyên bố thâu tóm cổ phần trong hãng Meridiana của Italy, theo đó mở rộng mạng lưới ở châu Âu.
Vụ phá sản của Monarch là vụ phá sản lớn nhất lịch sử ngành hàng không Anh. Tuy nhiên, Deirdre Hutton - Chủ tịch Cơ quan Hàng không Dân dụng (CAA) của Anh nói rằng, bà không lo ngại về sự sụp đổ của các hãng hàng không khác củaLondon.
“Tôi thực sự không cảm thấy lo lắng. Tôi nghĩ đây chỉ là vấn đề của riêng hãng Monarch”, bà Hutton trả lời phỏng vấn của CNN. Theo bà Hutton, CAA sẽ chịu trách nhiệm đưa các hành khách của Monarch trở lại Anh trong vòng 2 tuần tới.
Bà Hutton cũng cam kết 110.000 hành khách đó rằng chuyến bay của họ sẽ được sắp xếp để chỉ cách chuyến bay ban đầu một vài tiếng, nhằm tránh làm gián đoạn kỳ nghỉ của họ.
Phương Anh