Trúng thầu 6,6 nghìn tỷ, tiết kiệm chưa đến 1%
Tiền thân là xí nghiệp Xây dựng số 5, trực thuộc tổng công ty Xây dựng số 1 – bộ Xây dựng, đến năm 2004 thì thực hiện cổ phần hóa và đổi tên thành công ty Cổ phần Xây dựng số 5. Năm 2007, cổ phiếu doanh nghiệp này chính thức được giao dịch tại sở Giao dịch Chứng khoán TP.Hồ Chí Minh (HoSE) với mã chứng khoán SC5.
Trụ sở doanh nghiệp được đặt tại số 137 Lê Quang Định, phường 14, quận Bình Thạnh, TP.Hồ Chí Minh. Người đại diện pháp luật là Tổng Giám đốc Nguyễn Đình Dũng, hiện sở hữu 3,81% cổ phần công ty.
Với bề dày kinh nghiệm hơn 30 năm trong ngành xây lắp, SC5 là một “ông lớn” trong lĩnh vực đấu thầu khi tính đến tháng 6/2023, Công ty đã tham gia 58 gói, trúng 36 gói với tổng giá trị lên tới 11,2 nghìn tỷ đồng.
Dữ liệu về SC5 trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia.
Tìm hiểu ngẫu nhiên 11 gói thầu mà SC5 đã trúng trong cả vai trò nhà thầu độc lập và liên danh với tổng giá trị trúng thầu 6,6 nghìn tỷ đồng, tỉ lệ tiết kiệm trung bình chỉ ở mức 0,71%. Trong đó, có những gói thầu lên tới cả nghìn tỷ đồng nhưng tiết kiệm cho ngân sách vỏn vẹn chưa đến 10 tỷ đồng.
Khảo sát ngẫu nhiên 11 gói thầu mà SC5 đã trúng, có những gói thầu giá trị cả nghìn tỷ đồng nhưng chỉ tiết kiệm chưa đến 10 tỷ đồng.
Cụ thể, tại ban QLDA ĐTXD các công trình dân dụng và công nghiệp, thuộc UBND TP.Hồ Chí Minh, SC5 đã trúng 2 gói thầu thi công xây dựng và cung cấp thiết bị trị giá 1,7 và 1,8 nghìn tỷ đồng, nhưng số tiền tiết kiệm được cho chủ đầu tư chỉ tương ứng 9,3 tỷ đồng và 25,2 tỷ đồng (tỉ lệ 0,53 và 1,38%).
Cũng tại Ban này, có gói thầu 478 tỷ đồng chỉ tiết kiệm được hơn 2 tỷ đồng, thậm chí gói Xây lắp giá trị 32,7 tỷ, tiết kiệm được hơn 13 triệu đồng, tỉ lệ tiết kiệm sát mức 0 đồng.
Tương tự, tại ban Quản lý các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng ưu tiên thành phố Đà Nẵng, liên danh SC5 – WASE trúng gói thầu EPC với giá trị 1,2 nghìn tỷ đồng, tiết kiệm 9,3 tỷ đồng, tương đương 0,72%.
Hiện trạng này cũng xuất hiện tại một số gói thầu khác như gói “Thiết kế, thi công, lắp đặt công trình (EC)” tại ban QLDA ĐTXD các công trình giao thông Đà Nẵng có giá trúng thầu 417,2 tỷ đồng, tiết kiệm 2,1 tỷ đồng (tỉ lệ 0,52%); gói HD-PW-08 tại ban QLDA Phát triển tổng hợp các đô thị động lực thành phố Hải Dương có giá trúng thầu 315,3 tỷ đồng, tiết kiệm hơn 52 triệu đồng (0,02%)…
Cần lưu ý rằng, trong công tác đấu thầu, mục tiêu lớn nhất là tiết giảm tối đa nguồn kinh phí đầu tư, giảm tải gánh nặng cho ngân sách. Các đơn vị là chủ đầu tư bên cạnh việc lựa chọn nhà thầu có năng lực chuyên môn cao, cũng cần thực hiện nghiêm túc trách nhiệm này, tránh lãng phí, thất thoát, tiêu cực.
Nợ phải trả gấp 6 lần vốn chủ sở hữu, nhiều lần dùng hợp đồng làm tài sản bảo đảm
Liên quan đến tình hình tài chính, việc liên tiếp trúng những gói thầu có giá trị lớn góp phần đem về cho SC5 hàng nghìn tỷ đồng doanh thu mỗi năm.
Cụ thể, trong 4 năm 2019 – 2022, SC5 báo cáo doanh thu thuần đạt 2,2 nghìn tỷ đồng năm 2019, giảm xuống 1,9 nghìn tỷ đồng vào năm 2020, tiếp tục giảm nhẹ còn 1,7 nghìn tỷ đồng năm 2021 và tăng mạnh lên 2,6 nghìn tỷ đồng trong năm 2022.
Kết quả kinh doanh của SC5 trong giai đoạn 2019 – 2022.
Cũng phải lưu ý rằng, 2 năm 2020 và 2021 là thời gian mà dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, gây ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp trên khắp cả nước. Thế nhưng, giữa những khó khăn “bủa vây” ngành xây dựng, mức doanh thu 2,6 nghìn tỷ đồng của SC5 là một kết quả “đáng nể”.
Dù vậy, lợi nhuận sau thuế trong năm 2022 của doanh nghiệp này lại giảm mạnh tới 33,6% so với cùng kỳ khi chỉ ghi nhận 22,5 tỷ đồng. Trước đó, SC5 báo lãi sau thuế lần lượt 33,7 tỷ đồng (năm 2019), 35,2 tỷ đồng (2020) và 33,9 tỷ đồng (2021).
Thoạt nhìn, đây được coi là mức lợi nhuận “đáng mơ ước” của nhiều doanh nghiệp trong giai đoạn kinh tế “bấp bênh” như hiện nay, nhưng nó có vẻ chưa tương xứng với doanh thu “khủng” hàng năm của SC5.
Chỉ số biên lợi nhuận gộp của SC5 có xu hướng giảm mạnh trong 2 năm 2021 – 2022. Chỉ số biên lợi nhuận ròng trong năm 2022 cũng chưa đầy 1%.
Tính đến ngày 31/12/2022, nợ phải trả của SC5 ở mức 2,07 nghìn tỷ đồng, trong đó nợ ngắn hạn là 2,04 nghìn tỷ đồng, chiếm tới 98,5% tổng nợ. Với vốn chủ sở hữu 337,1 tỷ đồng, hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu (D/E) của SC5 đã là 6,15.
Cơ cấu tài sản – nguồn vốn của SC5 giai đoạn 2019 – 2022.
Dẫu biết xây dựng là ngành có đặc thù thâm dụng vốn cao, thế nhưng việc tổng nợ phải trả gấp 6 lần vốn chủ sở hữu đã cho thấy công ty đang sử dụng nhiều vốn vay để duy trì hoạt động kinh doanh, dấy lên nhiều nghi ngại, rủi ro trong việc trả nợ.
Ngoài ra, SC5 đã nhiều lần vay vốn tại ngân hàng, sử dụng các quyền tài sản hoặc các khoản phải thu, nguồn thu từ hợp đồng để làm tài sản bảo đảm.
Đơn cử như theo hợp đồng số 1683026.22 tại ngân hàng VIB chi nhánh Sài Gòn ký ngày 21/6/2022, tài sản bảo đảm là toàn bộ khoản phải thu, nguồn thu từ hợp đồng xây lắp số: HD-PW-08/2022/HĐXL giữa ban QLDA phát triển tổng hợp các đô thị động lực – thành phố Hải Dương và SC5 để thực hiện gói thầu HD-PW-08 với tổng giá trị 315,3 tỷ đồng.
Hay theo hợp đồng số 03QTS/2023/HĐBĐ/NHCT906-SC5 tại ngân hàng Vietinbank chi nhánh 3 thành phố Hồ Chí Minh ký ngày 14/6/2023, tài sản bảo đảm là các quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng thi công xây dựng công trình số 4069/HĐ-TCT-QLDA1 được ký kết giữa SC5 và tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV về việc thực hiện gói thầu Cung cấp vật tư và thi công xây dựng cùng các hợp đồng, phụ lục khác giữa 2 bên.