Thành viên lưu ký của VSD có thể vay chứng khoán khi có tài sản thế chấp giá trị đạt tỷ lệ 110% đến 115% giá trị khoản vay. Điều này dựa theo dự thảo Thông tư hướng dẫn hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán mà UBCK lấy ý kiến.
Theo đó, thành viên lưu ký tại VSD sẽ được hệ thống vay và cho vay chứng khoán cho phép vay chứng khoán trong trường hợp như do sửa lỗi sau giao dịch dẫn đến tạm thời thiếu hụt chứng khoán để thanh toán; hỗ trợ các tổ chức đủ tiêu chí làm thành viên lập quỹ ETF có đủ chứng khoán để góp vốn, thực hiện giao dịch của quỹ hoán đổi danh mục và giao dịch hạn chế chênh lệch giá theo quy định hiện hành hay các mục đích khác sau khi được sự chấp thuận của UBCKNN.
Hệ thống vay, cho vay chứng khoán thực hiện trên các nguyên tắc thoả thuận giữa bên vay và bên cho vay, đồng thời bắt buộc bên vay phải có tài sản thế chấp.
Cho vay chứng khoán thực hiện trên các nguyên tắc thoả thuận giữa bên vay và bên cho vay
Tiền hoặc chứng khoán đủ điều kiện đều có thể trở thành tài sản thế chấp. Tỷ lệ chiết khấu tài sản thế chấp là 0% đối với tài sản thế chấp là tiền, 5% đối với trái phiếu chính phủ/trái phiếu Chính phủ bảo lãnh, 30% đối với chứng khoán nằm trong danh mục chứng khoán cấu thành chỉ số VN30/HNX30 và 40% đối với các chứng khoán còn lại.
Giá trị tài sản thế chấp phải đạt tỷ lệ 110% đến 115% giá trị khoản vay. Lãi suất cho vay được thoả thuận trên nguyên tắc tuân thủ các quy định pháp luật có liên quan.
Tỷ lệ chiết khấu tài sản thế chấp và tỷ lệ thế chấp (giá trị khoản vay/giá trị tài sản thế chấp) được đưa ra trên nguyên tắc đảm bảo quyền lợi của bên cho vay trong trường hợp bên vay mất khả năng thanh toán, bên cho vay nhận toàn bộ tài sản thế chấp của bên vay thì giá trị tài sản thế chấp được nhận lại sẽ tương đương giá trị khoản vay.
Giá trị tài sản thế chấp được định giá lại hàng ngày làm căn cứ xác định việc duy trì giá trị tài sản thế chấp của bên vay theo quy định. Giá trị tài sản thế chấp được xác định bằng tổng giá trị thế chấp bằng tiền và giá trị thế chấp bằng chứng khoán.
Giá trị chứng khoán thế chấp = số lượng chứng khoán thế chấp x giá của chứng khoán thế chấp x (100% - tỷ lệ chiết khấu tài sản thế chấp). Giá của chứng khoán thế chấp là giá dựa trên đường cong lãi suất của Sở GDCK Hà Nội (đối với chứng khoán cho vay là trái phiếu chính phủ/trái phiếu Chính phủ bảo lãnh) hoặc giá đóng cửa (đối với chứng khoán cho vay là các chứng khoán khác) tại ngày giao dịch liền kề trước ngày vay hoặc ngày được yêu cầu bổ sung tài sản thế chấp.
Giá trị tài sản thế chấp ban đầu phải được bên vay phải đảm bảo bằng 115% giá trị chứng khoán vay. Trường hợp giá trị tài sản thế chấp xác định lại thấp hơn mức 110% giá trị chứng khoán cho vay, bên vay có trách nhiệm nộp bổ sung tài sản thế chấp để đạt mức 115% giá trị chứng khoán cho vay.
Bên vay được quyền thay thế tài sản thế chấp với điều kiện chứng khoán thế chấp thay thế phải nằm trong danh mục chứng khoán được dùng làm tài sản thế chấp và giá trị tài sản thế chấp thay thế đáp ứng tỷ lệ với giá trị khoản vay theo quy định.
Bên vay buộc phải thay thế tài sản thế chấp trong trường hợp chứng khoán được sử dụng làm tài sản thế chấp bị loại ra khỏi danh sách chứng khoán đủ điều kiện quy định và/hoặc trái phiếu chính phủ/trái phiếu Chính phủ bảo lãnh đến thời hạn đáo hạn hoặc trong danh mục hoán đổi.
Bên vay được quyền rút tài sản thế chấp trong trường hợp giá trị tài sản thế chấp sau khi định giá lại có giá trị lớn hơn 115% giá trị chứng khoán vay.
VSD quy định cụ thể về tổ chức hoạt động vay và cho vay chứng khoán sau khi được sự chấp thuận của UBCKNN. Hệ thống vay và cho vay chứng khoán sẽ do Trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) tổ chức, quản lý và vận hành.
Ngoài ra, tài khoản lưu ký chứng khoán của khách hàng mở tại thành viên lưu ký ngoài tài khoản chứng khoán giao dịch; tài khoản chứng khoán tạm ngừng giao dịch; tài khoản chứng khoán cầm cố; tài khoản chứng khoán chờ thanh toán; tài khoản chứng khoán chờ giao dịch; tài khoản chứng khoán sửa lỗi giao dịch sẽ có thêm tài khoản chứng khoán phong toả, tạm giữ; tài khoản chứng khoán chờ về; tài khoản chứng khoán chờ cho vay; tài khoản chứng khoán ký quỹ đảm bảo khoản vay và tài khoản chứng khoán phục vụ giao dịch chứng khoán phái sinh.
P.N.(Tổng hợp)