Là một chuyên gia về bán lẻ, ông có nhận định như thế nào về thị trường bán lẻ khu vực Châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng năm 2015 vừa qua?

Năm vừa qua là một năm đầy thú vị cho thị trường bán lẻ nói chung, xét về khu vực Châu Á thì đây cũng chính là một trong những thị trường bán lẻ thành công nhất trên Thế giới.

Đối với Việt Nam, năm 2015 đang có nhiều điều kiện thuận lợi như thu nhập bình quân đầu người đang tăng, kinh tế vĩ mô đang đà phát triển, những Hiệp định thương mại như TPP và Cộng đồng chung Châu Á đang đạt được những thỏa thuận tốt.

Mặt khác, bản thân thị trường bán lẻ Việt Nam đang rất tiềm năng và thu hút được sự quan tâm chú ý của nhiều các nhà bán lẻ quốc tế bởi đây là một trong những quốc gia có sức mua tăng trưởng nhất tại Châu Á và vẫn đang tiếp tục tăng trong thời gian tới.

Như ông nói Việt Nam đã tham gia các hiệp định thương mại (FTAs) và Cộng đồng Kinh tế Chung ASEAN (AEC) và Hiệp định xuyên Thái Bình Dương (TPP) là những điều kiện thuận lợi cho giúp thị trường bán lẻ tăng trưởng. Ông có thể nói rõ hơn về điều này?

Những Hiệp định thương mại là những điểm tích cực cho thị trường. Về lý thuyết mà nói thì sẽ có rất nhiều các nhà máy, xí nghiệp, các công ty đến đặt vấn đề và thị trường sẽ chứng kiến sự tăng trưởng doanh thu khi hoạt động giao thương nhộn nhịp hơn.

Các hiệp định nêu trên rất quan trọng, tự do hàng hóa, xóa bỏ các rào cản thương mại và thuế cũng rất quan trọng nhưng đều đến từ bên ngoài. Việt Nam phải mạnh từ bên trong. Hiện nền kinh tế Việt Nam đang tăng trưởng tốt, tỷ lệ dân cư sống tại đô thị tại Việt Nam là 30% và thu nhập bình quân đầu người khoảng 2.000 USD/năm, những con số này sẽ cao hơn trong thời gian tới. Cần phải thúc đẩy kinh tế hộ gia đình cao hơn, cải thiện thói quen sinh hoạt và mua sắm gắn liền với các hình thức bán lẻ hiện đại (siêu thị, cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại..). Các trung tâm thương mại phải làm thế nào để ngày càng hút nhiều khách đến hơn… Tất cả những điều đó mới có thể giúp thị trường bán lẻ phát triển trưởng thành.

Về Hiệp định TPP, rất nhiều người hào hứng và trông đợi Hiệp định này sẽ làm thay đổi và phát triển thị trường bán lẻ. Tôi đồng ý là Hiệp định sẽ mang lại nhiều lợi ích cho thị trường, tuy nhiên chắc chắn không phải doanh số bán lẻ đột nhiên tăng đột biến hay sự gia nhập rầm rộ của các nhà bán lẻ nước ngoài chỉ sau một đêm. Tôi nghĩ thông điệp của TPP mang đến chính là “cơ hội và thách thức”, rất nhiều thứ sẽ thay đổi, không chỉ đơn thuần các rào cản thương mại, hàng rào thuế quan…mà còn là vấn đề thói quen sinh hoạt và mua sắm của người dân sẽ tác động rất lớn đến thị trường bán lẻ, kể cả việc cải thiện sức khỏe nền kinh tế.

Ông từng nói thì thị trường bán lẻ sẽ phát triển một khi thói quen mua sắm và sinh hoạt của người dân được cải thiện. Điều đó nghĩa là như thế nào thưa ông?

Các thành phần tham gia vào thị trường bán lẻ: các nhà làm chính sách, các nhà bán lẻ trong nước, các nhà phát triển bất động sản bán lẻ, người dân…sẽ giúp thị trường phát triển. Song không chỉ là góc độ kích thích kinh tế từ hoạt động mua sắm đơn thuần mà phải từ việc cung cấp những tiện ích nhằm làm thay đổi thói quen người dân khi mua sắm (bao gồm từ chợ truyền thống chuyển sang siêu thị, cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại…), thay đổi thói quen sinh hoạt (ăn uống tại nhà hàng, vui chơi cuối tuần..), cung cấp sản phẩm chất lượng tốt với giá cả vừa phải, nâng lương nhằm tăng khả năng chi trả, cải thiện đường sá đô thị, tiện ích hạ tầng…

Nói cách khác, các nhà bán lẻ nên tập trung vào thị trường 90 triệu hiện nay và tìm cách tái định vị vai trò đối với cuộc sống của họ, trả lời được câu hỏi trung tâm thương mại/ cửa hàng tiện ích/siêu thị của mình đã thu hút được người dân đến mức độ nào? Chiếm bao nhiêu % thời gian trong cuộc sống của họ, có quan trọng đối với cuộc sống của họ không? Đây là những câu hỏi có tính then chốt đến chiến lược kinh doanh và phát triển.

Hiện ở Việt Nam thói quen đến Trung tâm thương mại mua sắm như các nước khác trong khu vực chưa nhiều, theo ông cần làm gì để thu hút họ đến nhiều hơn?

Trong bối cảnh thương mại điện tử vẫn chiếm tỷ lệ khiêm tốn so với hình thức mua bán truyền thống tại Việt Nam thì chúng ta phải tập trung vào cải thiện trải nghiệm của khách hàng khi đến trung tâm thương mại. Dù bạn là chủ thương hiệu nằm trong trung tâm thương mại hay là chủ của trung tâm thương mại, bạn cần tạo được nhiều sự kiện và hoạt động để khách hàng có lí do để đến và lí do để quay lại chứ không chỉ dừng ở việc thiết kế đẹp. Tùy vào từng đối tượng khách hàng mà chúng ta có thể tạo ra các hoạt động, sự kiện riêng để thu hút họ.

Ví dụ, tại Mỹ, khi các trung tâm thương mại hoạt động kém hiệu quả thì họ bắt đầu nghĩ đến những hoạt động sáng tạo để lôi kéo người dân, họ xây trường đại học trong trung tâm mua sắm để thu hút người trẻ vì sinh viên lúc nào cũng có nhu cầu ăn uống, vui chơi giải trí. Họ xây bệnh viện, viện dưỡng lão, hiệu thuốc và kể cả nhà thờ nhỏ trong đó. Họ tìm mọi cách để gắn trung tâm thương mại vào cuộc sống của từng người dân, khiến họ làm gì cũng liên quan đến trung tâm thương mại. Các chủ trung tâm thương mại tại Việt Nam hãy tìm hiểu các bạn trẻ, các gia đình thường làm gì, đi đâu vào cuối tuần để có những hoạt động liên quan thu hút họ.

Thực tế ở Việt Nam hiện nay, tôi đang thấy sự thay đổi, cải thiện chất lượng của các Trung tâm thương mại đang diễn ra.

Hai năm trở lại đây, các thương hiệu bán lẻ quốc tế gia nhập vào thị trường Việt Nam rất mạnh mẽ. Lý do nào khiến các thương hiệu quốc tế lại lựa chọn Việt Nam thưa ông?

Trong bối cảnh các nhà đầu tư nước ngoài đang gặp nhiều khó khăn, mọi thứ đang dần trở nên bão hòa tại nước của họ, buộc họ phải tìm các thị trường mới ở nước ngoài để mở rộng thì Việt Nam đã và đang là điềm đến đầu tư yêu thích của các nhà đầu tư nói chung và các nhà bán lẻ nói riêng.

Các nhà bán lẻ trước khi gia nhập thị trường nào thì họ phải làm công tác nghiên cứu thị trường rất kỹ lưỡng, Việt Nam với nhiều điều kiện thuận lợi như: dân số trẻ, thu nhập đầu người tăng, kinh tế vĩ mô ổn định, tốc độ đô thị hóa, các hiệp định thương mại... đã khiến họ tự tin khi đầu tư vào. Ngoài ra thì việc Campuchia, Lào, Myanmar và Việt Nam tăng cường hợp tác và hội nhập kinh tế bằng Hội nghị cấp cao CLMV đã giúp thu hút nhiều nhà bán lẻ nước ngoài đến kinh doanh tại những thị trường này nhiều hơn trước.

Tuy nhiên, nếu mọi thứ được cụ thể, rõ ràng, thủ tục hành chính nhanh gọn hơn thì tôi chắc rằng sẽ thu hút được nhiều các nhà bán lẻ nước ngoài hơn nữa.

Vậy đứng trước cơ hội cũng như những thách thức này, ông có lời khuyên gì cho các doanh nghiệp bán lẻ nội?

Dù cho các nhà bán lẻ nội có nhiều lợi thế như am hiểu tốt hơn về người tiêu dùng, có mối quan hệ, có quỹ đất…thì họ cũng không nên chủ quan mà phải tranh thủ học hỏi những cái mới, những cái hay từ các nhà bán lẻ nước ngoài và kết hợp với các ưu điểm của mình để phát huy lợi thế cạnh tranh lên mức cao nhất. Cần phải linh hoạt và uyển chuyển để thích nghi với những thay đổi của thị trường vì bản chất của thị trường bán lẻ rất nhanh thay đổi, đặc biệt là tại các quốc gia mới nổi như Việt Nam thì thị trường còn tiềm ẩn nhiều rủi ro và biến động hơn nữa.

Nguyên Khánh