Ngày 17/8/2017 sau khi nhận được rất nhiều thông tin phản đối phương án bồi thường, hỗ trợ của huyện Vĩnh Bảo, PV Báo KD&PL đã đến UBND huyện để gặp ông Nguyễn Trọng Nhưỡng – Chủ tịch UBND về vấn đề này. Cũng là lúc đang chuẩn bị cuộc họp về phương án cưỡng chế thu hồi đất tại khu vực đường 10, xã Vinh Quang sắp xảy ra. Ông Nhưỡng trả lời nhanh: “Khu vực đấy (đoạn QL. 10 chạy qua thôn  Nhân Giả - PV) là do các hộ tự ý lấn chiếm thì nay thu hồi...”.

Luật sư Bùi Thanh Vân lại có cách phản biện lời ông Chủ tịch như sau: “Luật không chấp nhận những ai, những tổ chức nào áp đặt hành vi vi phạm pháp luật hành chính trong lĩnh vực đất đai, xây dựng bằng cảm nhận, cảm thấy, cảm nghĩ, cảm giác…mà  hành vi vi phạm của mỗi chủ thể phải được xác định theo quy trình hướng dẫn trong Luật xử lý vi phạm hành chính. Tức là hành vi vi phạm phải được xác nhận bằng biên bản, khẳng định bằng quyết định hành chính. Nếu các hộ dân có lấn chiếm đất đai mà không có các văn bản trên xác nhận thì chưa khẳng định là vi phạm”. Trong trường hợp này, ý kiến của Luật sư là có cơ sở bởi hành vi vi phạm do chủ thể nào đó được khẳng định là có thật, khẳng định có lỗi phải được thể hiện bằng quy trình xử lý vi phạm hành chính theo Luật và các văn bản đã hướng dẫn chứ không theo cảm xúc chủ quan của bất kỳ ai, cơ quan nào.

Cưỡng chế GPMB tại thôn Nhân Giả - xã Vinh Quang - huyện Vĩnh Bảo ngày 21-8-2017.

Trong khi ông Lê Xuân Chuyển một hộ dân nằm trong Dự án bị thu hồi một phần đất tại thôn Nhân Giả  cũng là người đang khiếu nại Quyết định cưỡng chế số 5448 của huyện Vĩnh Bảo ra ngày 16/8/2017 có ý kiến: “Gia đình tôi sử dụng thửa đất số 90 B từ trước năm 1980 và được cấp QSDĐ từ năm 2002 không vi phạm gì, không tranh chấp với ai. Nay thu hồi một phần đất của tôi cớ gì lại không bồi thường về đất mà chỉ hỗ trợ 30% giá trị vật kiến trúc trên đất?”. Nếu đúng như những gì ông Chuyển đã nêu thì đất đã được cấp GCN QSD Đ tức là được một trong các quyền như “Được Nhà nước bảo hộ khi người khác xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp về đất đai của mình”. Do vậy không thể một cơ quan thay mặt Nhà nước lại đi ngược lại trách nhiệm bảo hộ của mình, nếu có thì nhất định phải xem lại?

Một trường hợp khác là ông Phạm Văn Dũng, thôn Nhân Giả, xã Vinh Quang cho biết: “Thật khó hiểu khi gia đình tôi mua 02 thửa đất đã có giấy chứng nhận QSD Đ do Huyện cấp, trong đó có 01 thửa đất mua của chính em ruột ông Chủ tịch Huyện. Đánh đùng một cái khi có Dự án thu hồi đất cho QL. 10, UBND huyện bỗng ra Quyết định thu hồi lại 02 GCN QSD Đ của gia đình tôi với lý do trước kia cấp sai?! Sau khi gia đình tôi khiếu nại thì họ ra thông báo tạm dừng thi hành QĐ, sau rồi phải ra QĐ hủy QĐ đã ban hành về việc thu hồi GCN QSD Đ trước đó?”. 

Như vậy, với cách làm trên của huyện Vĩnh Bảo như ông Dũng nêu cho thấy dấu hiệu lúng túng của UBND huyện trong công tác quản lý đất đai. UBND cấp huyện thay mặt Nhà nước cấp GCN QSDĐ cho người dân do vậy không thể cấp tùy tiện, tắc trách. Nếu cấp sai Huyện sẽ phải thu hồi và xử lý trách nhiệm đối với những cán bộ, viên chức đã gây hậu quả, đồng thời có thể khắc phục hậu quả do lỗi của cơ quan Nhà nước gây ra thiệt hại đối với người dân (nếu có). Trong trường hợp này những người đang cầm GCN QSDĐ không thể không nghi ngờ đã đúng hay sai? Và đó là vấn đề niềm tin đối với dân mà UBND huyện cần phải tạo dựng.

Một trường hợp như hộ ông Nguyễn Văn Sẽ trú tại thị Tứ xã Vĩnh An, Vĩnh Bảo đã sử dụng ổn định đất từ tháng 12 năm 1992, tuy nhiên đến nay chính quyền đưa ra Biên bản giao quyền sử dụng đất giữa Hội đồng Nhân dân xã Vĩnh An với ông Sẽ có nội dung  “tạm bàn giao đất để canh tác, làm nhà ở và đât làm vườn ao”. Tuy nhiên Biên bản không nói rõ thời gian “tạm sử dụng” là bao nhiêu. Theo anh Sẽ, đây cũng là cái cớ để bây giờ Huyện thu hồi đất mà không bồi thường về đất, chỉ hỗ trợ 30% giá trị vật kiến trúc. Vấn đề này Luật sư Bùi Thanh Vân cho biết: “hộ gia đình anh Sẽ sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp trước ngày 15/10/1993 là hợp pháp và phải được bồi thường về đất. Mục đích sử dụng tuy chưa có GCN QSD Đ nhưng hợp pháp vì chưa có quyết định xử lý vi phạm nào và đúng theo nội dung Biên bản giao đất của Xã. Trong nội dung “tạm bàn giao” không phải là cái cớ để không bồi thường vì thời gian tạm giao vô hạn, người sử dụng đất ổn định, liên tục đến nay và không vi phạm gì”.

Hộ gia đình bà Phạm Thị Cải trú tại Chợ Cầu, xã Vĩnh An mua thầu 10 ki ốt sử dụng từ năm 1995 – 1998 được cấp QSDĐ, đã nộp 70 triệu đồng tiền QSD Đ (trả tiền trúng thầu)  từ năm 1995 (có phiếu thu của xã) nhưng đến nay UBND Huyện thu hồi đất lại thông báo (CV 528)  bà Cải nợ tiền trên do vậy bà Cải chỉ được hỗ trợ 50% giá đất. Cũng trong ngày 18/8/2017 một số hộ dân trú tại ven QL. 10 thôn Nhân Giả, xã Vinh Quang có Đơn kêu cứu gửi các cơ quan chức năng của TP. Hải Phòng và huyện Vĩnh Bảo đề nghị xem xét, giải quyết xung quanh phương án bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất cho Dự án cải tạo, nâng cấp tuyến QL. 10 và Quyết định cưỡng chế  5448 ngày 16/8/2017 của UBND huyện Vĩnh Bảo. Theo đó, nội dung Đơn nêu, đất của các gia đình bị thu hồi đều có  nguồn gốc sử dụng trước năm 1986 có xác nhận của Xã. Do vậy UBND Huyện chỉ hỗ trợ vật kiến trúc 30% giá trị chứ không bồi thường về đất, vật kiến trúc là không đúng quy định pháp luật và đương nhiên quyền, lợi ích hợp pháp của người dân bị xâm phạm. Đơn khiếu nại của các hộ dân đã được gửi nhiều lần, nhiều nơi trước đó nhưng không được giải quyết.

Cũng trong vấn đề này, theo nhận định của Luật sư Bùi Thanh Vân: “Căn cứ vào điều 69 Luật đất đai năm 2013 quy định về việc trình tự thu hồi đất. Tại điểm a, b; khoản 4; Điều 71; Luật đất đai năm 2013 quy định  về trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất:

a) Trước khi tiến hành cưỡng chế, chủ tịch ủy ban nhân dân cấp huyện quyết định thành lập ban thực hiện cưỡng chế;

b) Ban thực hiện cưỡng chế vận động, thuyết phục, đối thoại với người bị cưỡng chế; nếu ngườibị cưỡng chế chấp hành thì  ban thực hiện cưỡng chế lập biên bản ghi nhận sự chấp hành. Việc bàn giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản ra khỏi khu đất cưỡng chế, tự chuyển tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế; nếu không thực hiện thì ban thực hiện cưỡng chế có trách nhiệm di chuyển người bị cưỡng chế và người có liên quan cùng tài sản ra khỏi khu đất cưỡng chế. Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản thì ban thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản, tổ chức thực hiện bảo quản tài sản theo quy định của pháp luật và thông báo cho người cótài sản nhận lại tài sản”. Và đây cũng là ý kiến của các hộ dân nêu trong Đơn kêu cứu gửi các cơ quan chức năng nhằm mong muốn áp dụng các biện pháp hành chính của UBND huyện Vĩnh Bảo theo đúng quy định pháp luật.

Theo các hộ dân, tại cuộc họp ngày 15/8/2017 ông Nguyễn Xuân Bình – Phó tịch UBND TP.Hải Phòng khẳng định, bà con cứ yên tâm, chúng tôi sẽ thành lập đoàn công tác trực tiếp xuống gặp gỡ, vận động, đối thoại, giải quyết hợp tình, hợp lý với từng hộ. Sau đó mới có thể tiến hành cưỡng chế theo luật định. Được biết một trong những nguyên nhân gây chậm và khó thu hồi đất tại Dự án cải tạo nâng cấp QL. 10 đoạn qua Vĩnh Bảo cũng là một trong những việc làm tắc trách có thể do thiếu trình độ hoặc trách nhiệm… của Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Vĩnh Bảo nói riêng và UBND Huyện nói chung. Đó là một ví dụ trong phương án thu hồi đất tại một số hộ khu vực cầu Nghìn, xã An Hòa, Vĩnh Bảo cho thấy nếu chấp hành “đúng chính sách” tức phương án ban đầu thì các hộ dân sẽ chịu thiệt rất nhiều tiền. Sau khi mời luật sư tư vấn thì mọi việc mới thêm minh bạch và quyền lợi chính đáng của các hộ đã được bù đắp.

Dư luận cho rằng, UBND huyện Vĩnh Bảo không thể chậm hơn được nữa trong việc thực hiện bồi thường, hỗ trợ, thu hồi đất để Dự án sớm hoàn thiện vì lợi ích chung của toàn xã hội. Bên cạnh đó UBND huyện cũng xem xét trách nhiệm của từng cá nhân, tập thể khi thực hiện công tác xác định nguồn gốc đất, kiểm đếm, lập phương án bồi thường hỗ trợ chưa đúng khiến người dân không tâm phục, khẩu phục, khiếu kiện kéo dài.

PV