Ngày 10/10, lãnh đạo vùng Catalonia, Carles Puigdemont, đã ký bản tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha nhưng hoãn thi hành để đối thoại với Madrid.
Người dân Catalonia đòi độc lập đã đi bầu trong một cuộc trưng cần dân ý vào ngày 1/10. Ảnh: AP
Trước động thái đòi ly khai, Thủ tướng Tây ban Nha Mariano Rajoy đã tuyên bố không loại trừ việc kích hoạt điều khoản 155 để tước quyền tự trị của Catalonia và thực thi việc kiểm soát trực tiếp từ Madrid đối với vùng này.
Điều khoản 155 trong hiến pháp năm 1978 của Tây Ban Nha cho phép Madrid thực thi quyền kiểm soát trực tiếp trong trường hợp xảy ra một cuộc khủng hoảng, nhưng chưa từng được sử dụng trước đó.
Nhờ hiến pháp được thông qua năm 1978 sau nhiều thập kỷ tranh chấp dân sự và chế độ độc tài, Tây Ban Nha là một trong những quốc gia có quyền lực được phân chia nhiều nhất trong thế giới phương Tây. Họ có 17 vùng tự trị với mức độ kiểm soát khác nhau đối với các vấn đề như giáo dục và y tế.
Người dân Catalonia đòi độc lập đã đi bầu trong một cuộc trưng cần dân ý vào ngày 1/10. Chính phủ Tây Ban Nha cho rằng đây là hành động vi hiến.
Theo AFP, điều khoản 155 quy định rằng nếu chính quyền của một khu vực vi phạm các điều khoản của hiến pháp hoặc “hành động theo hướng đe dọa nghiêm trọng lợi ích chung của Tây Ban Nha”, Madrid có thể “thực hiện các biện pháp cần thiết để buộc khu vực đó phải tuân thủ hoặc để bảo vệ lợi ích chung”.
Theo Javier Perez Royo, thuộc Đại học Seville, Madrid có thể "đình chỉ chính quyền khu vực, đặt lực lượng cảnh sát Catalonia dưới sự chỉ huy của Bộ Nội vụ" và thậm chí "đóng cửa nghị viện của khu vực".
Jose Carlos Cano Montejano, thuộc Đại học Complutense của Madrid, cho rằng chính quyền sau đó có thể tổ chức một cuộc bầu cử khu vực mới.
Tuy nhiên, các biện pháp như vậy có thể thổi bùng căng thẳng tại một khu vực dù bị chia rẽ về vấn đề ly khai nhưng vẫn tự hào về quyền tự trị.
Phương Anh