Cuộc trưng cầu ý dân ở Catalonia đang đe dọa sự thống nhất của Tây Ban Nha, nền kinh tế lớn lớn thứ 4 trong Liên minh châu Âu. Đồng thời, sự kiện này cũng ảnh hưởng lớn đến sự ổn định của Liên minh châu Âu và khu vực đồng tiền chung - Eurozone.

Chủ tịch chính quyền xứ Catalonia, Carles Puigdemont thông báo, khu vực này đang hoàn tất quá trình tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha, sau khi có 90% số phiếu ủng hộ rời trong cuộc trưng cầu ngày 1/10, bất chấp nỗ lực ngăn chặn từ Chính phủ Tây Ban Nha.

Ông Carles Puigdemont cho biết, trong vài ngày tới sẽ gửi kết quả của cuộc bỏ phiếu đến cơ quan Nghị viện của Catalonia, để tiến hành các thủ tục cần thiết.

Trong khi đó, Chính phủ của Thủ tướng Mariano Rajoy yêu cầu Catalonia “quay trở lại con đường luật pháp” trước khi có bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Giới phân tích chính trị đánh giá, nếu Catalonia vẫn bất chấp tự tuyên bố độc lập, điều này sẽ dẫn tới việc Chính phủ Tây Ban Nha sử dụng các biện pháp cưỡng chế, tước bỏ quyền tự trị và giành lại kiểm soát chính quyền ở Catalan - Wolfango Piccoling, chuyên gia từ trung tâm tư vấn rủi ro Teneo Intelligence nói.

Vấn đề Catalonia đòi độc lập đã trở nên không chỉ nghiêm trọng với Tây Ban Nha mà còn cả với EU khi nó có thể tạo thành tiền lệ ly khai ở khắp châu Âu.

“Châu Âu cần một giải pháp và châu Âu cần phải tránh sự hỗn loạn này. Sự hỗn loạn có thể giống như một con virus. Chúng ta đang thoát khỏi những vấn đề chính trị lớn ở châu Âu, nhưng giờ thì chuyện ở Catalonia lại có nguy cơ mang đến một con virus mới và sự hỗn loạn mới”, ông Enrico Letta, cựu Thủ tướng Italy, phát biểu trên CNBC.

Cuộc trưng cầu ý dân này có thể trở thành mồi lửa kích thích làn sóng ly khai, tiềm ẩn ở nhiều khu vực châu Âu hiện nay, như Scotland và Bắc Ailen ở Anh; đảo Corse ở Pháp; xứ Basque (một khu vực giữa Tây Ban Nha và Pháp); miền Bắc Italia; xứ Sicule (Rumania); quần đảo Fraoe (Đan mạch)...

Những người chủ trương đòi độc lập cho Catalonia đã nhận được sự ủng hộ của các lãnh đạo có tư tưởng ly khai ở không ít nơi trong châu Âu.

Thủ hiến Scotland, Nicola Sturgeon đã lên tiếng kêu gọi tôn trọng "quyền tự quyết" của nhân dân Catalonia. Đại diện của trào lưu dân tộc chủ nghĩa vùng Flander (vùng nói tiếng Hà Lan)  tại Bỉ, Geert Bourgeois, cũng lên tiếng ủng hộ những người ly khai Catalonia và đòi có "trung gian quốc tế" để giải quyết cuộc khủng hoảng cộng đồng hiện nay ở Tây Ban Nha.

Trong khi đó, Jérémy Dodeigne, Giáo sư nghiên cứu về chính trị tại đại học Namur, Bỉ nhận định, cuộc khủng hoảng ở Catalonia đang đi quá xa và Liên minh châu Âu chưa muốn can thiệp vào lúc này vì vấn đề nhạy cảm.

Chuyên gia chính trị Dan Dungaciu từ Rumani cũng cho rằng “việc thừa nhận Catalonia độc lập sẽ tạo ra một tiền lệ nguy hiểm trong Liên minh châu Âu”, khi các phong trào đòi ly khai sẽ lợi dụng vỏ bọc dân chủ để đạt mục tiêu của mình trên khắp châu lục.

Trâm Anh