Ngày 10/10, các lãnh đạo vùng Catalonia đã ký một bản tuyên bố độc lập khỏi Tây Ban Nha. Không rõ động thái tiếp theo của chính quyền Madrid sẽ như thế nào nhưng chắc chắn một điều là nếu Catalonia tách khỏi Tây Ban Nha thì điều đó sẽ tác động tiêu cực đến nền kinh tế của cả hai bên.

Theo các báo cáo tài chính của CNN, Catalonia là một vùng giàu có ở Đông Bắc của Tây Ban Nha, với 7,5 triệu dân, chiếm khoảng 16% tổng dân số. Vùng này đứng thứ 4 về GDP bình quân đầu người, ở mức 28.600 EUR (33.600 USD), sau Madrid, khu tư trị Basque Country ở phía bắc và khu tự trị Navarra lân cận, nhưng cao hơn GDP bình quân đầu người 24.000 EUR của Tây Ban Nha.

Giống như Madrid, tỷ lệ thất nghiệp của vùng này cũng thấp hơn với phần còn lại của đất nước: 13,2% trong quý II năm 2017 so với 17,2% trên toàn quốc. Bởi vậy, tác động về kinh tế của việc Catalonia ly khai đối với Tây Ban Nha sẽ rất nặng nề.

Với Tây Ban Nha

Catalonia đóng góp tới 19% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Tây Ban Nha, chiếm 25,6% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước và thu hút 20,7% lượng vốn đầu tư nước ngoài. Nếu vụ "ly hôn" thành công có nghĩa là Tây Ban Nha sẽ mất đi 19% GDP.

Ngoài ra, Catalonia là khu vực xuất khẩu hàng đầu của Tây Ban Nha, 25% số hàng hoá được sản xuất ở đây bán ra nước ngoài vào năm ngoái và trong quý I năm 2017. Theo số liệu mới nhất của Bộ Kinh tế Tây Ban Nha, vùng này thu hút 14% đầu tư nước ngoài vào Tây Ban Nha năm 2015, đứng thứ hai sau Madrid nhưng vượt xa tất cả các khu vực khác.

Nếu Catalonia trở thành một quốc gia riêng, Tây Ban Nha sẽ mất một số công ty lớn có trụ sở tại Barcelona, thủ phủ của khu vực, như hãng thời trang Mango, ngân hàng lớn thứ ba của Tây Ban Nha CaixaBank, công ty Gas Natural, tập đoàn xây dựng đường Abertis hay công ty nước hoa Puig.

Theo Alain Cuenca, giáo sư kinh tế tại Đại học Zaragoza, Tây Ban Nha, kết quả ngắn hạn sẽ tiêu cực đối với cả hai bên. "Việc thiết lập biên giới giữa Catalonia và Tây Ban Nha sẽ dẫn đến mất việc làm, thu nhập và của cải với tất cả mọi người, dù họ sống ở Catalonia hay phần còn lại của Tây Ban Nha".

"Những tổn thất đó bị gây ra bởi những trở ngại trong thương mại, các vấn đề tài chính, nhu cầu chi tiêu của nhà nước mới", ông nói.

Với Catalonia

Nếu kiên quyết tuyên bố độc lập, vùng Catalonia sẽ phải đứng trước nguy cơ bị chính quyền trung ương Tây Ban Nha đình chỉ quyền tự trị.

Thêm vào đó, một Catalonia độc lập muốn gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Thương mại thế giới gần như là điều không thể, có nghĩa là chi phí xuất nhập khẩu sẽ tăng lên còn việc làm giảm bớt.

Nợ công cũng sẽ là một bài toán vô cùng nan giải. Chính quyền Catanolia hiện đang cõng khoản nợ 77 tỷ Euro, tương đương 35,4% GDP của vùng, trong số này có 52 tỷ Euro vay từ chính phủ Tây Ban Nha. Nếu độc lập, Catalonia sẽ phải trả bao nhiêu nợ cho Madrid, và phải gánh bao nhiêu phần trăm trong tổng số nợ quốc gia của Tây Ban Nha? Đó là một câu hỏi không dễ giải đáp.

Vô vàn những nhiệm vụ khó khăn khác mà Catalonia sẽ phải tự thực hiện như kiểm soát biên giới, an ninh quốc phòng, xây dựng lực lượng hải quan, lập ngân hàng trung ương, cơ quan thuế… Và điều tối quan trọng: ngân sách để vận hành toàn bộ bộ máy mới.

Theo nhà bình luận Ciaran Giles của hãng thông tấn AP, tuyên bố độc lập của Catalonia sẽ chỉ mang tính biểu tượng, và giới chức địa phương sẽ khó làm được điều gì khác ngoài hạ quốc kỳ Tây Ban Nha khỏi các tòa nhà công.

Rõ ràng là nếu vùng Catalonia kiên quyết đòi độc lập, điều đó không chỉ làm trầm trọng thêm mâu thuẫn giữa chính quyền Madrid và Barcelona, mà còn khiến Catalonia phải đối mặt với nhiều thách thức chưa thể giải đáp được.

Trâm Anh