Gia Lai: Nhiều vấn đề cần làm rõ quanh một vụ án dân sự

(Kinhdoanhnet) - Sau gần 3 năm kể từ ngày TAND huyện Đak Đoa thụ lý vụ án dân sự “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng QSD đất”, vừa qua, phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án trên được diễn ra với nguyên đơn là vợ chồng ông Nguyễn Văn Cẩm, bà Nguyễn Thị Minh Hiền và bị đơn là vợ chồng ông Tuing, bà Hyenh (người dân tộc Ba Na).

Tóm tắt vụ án

Năm 1995, nguyên đơn là ông Nguyễn Văn Cẩm (trú tại tổ dân phố 9, thị trấn Đak Đoa, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) đã đến nhà của bị đơn là ông Tuing (SN 1965, trú tại thôn Piơm, thị trấn Đak Đoa) và gặp cha bị đơn là ông Tuar (SN 1923, nay đã mất) và bà Nglet (SN 1945, vợ của ông Tuar, trú tại thôn 2, thị trấn Đak Đoa) để xin thỏa thuận trồng cà phê trên diện tích đất gần 3 ha của ông Tuar.

Gia Lai: Nhiều vấn đề cần làm rõ quanh một vụ án dân sự - Ảnh 1

Vợ chồng ông Tuar (đã chết), bà Nglet và vợ chồng ông Tuing, bà Hyenh là người đồng bào dân tộc Ba Na đều không biết chữ, không biết đọc và không biết viết tiếng Kinh.

Tuy nhiên, vấn đề nằm ở việc thỏa thuận trên. Ông Cẩm cho rằng giữa ông và ông Tuar đã lập một “Giấy hợp đồng trồng cà phê với phương thức sang nhượng đất”, diện tích 2ha (lúc đó 2 bên không đo đạt cụ thể), giấy trên do ông Cẩm viết nhưng đứng tên là ông Tuar, ghi ngày 24/9/1995. Theo đó, trong diện tích đất của ông Tuar, ông Cẩm chịu trách nhiệm dọn phát, đào lỗ, cây giống (cà phê), nước tưới chăm sóc. Sau đó, ông Cẩm cắt ra 2 sào (trên đất đã trồng 200 cây cà phê) trong phần diện tích trên để cho ông Tuing. Phần còn lại sẽ thuộc quyền sở hữu vĩnh viễn của ông Cẩm. Phía cuối Giấy hợp đồng có chữ ký của ông Cẩm, chữ ký ghi tên ông Tuing (ký phần người có đất), còn chữ ký ghi tên ông Tuar lại nằm qua một trang giấy khác. Đến ngày 4/6/1997, ông Cẩm được UBND huyện Mang Yang (nay là huyện Đak Đoa) cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất – GCNQSDĐ (lần I) số 12620643, với diện tích là 30.000m2. Ngày 25/5/1998, ông Cẩm tiếp tục lập Biên bản chia số lượng cà phê, chấp nhận cho ông Cẩm canh tác khoảnh đất trên với phương thức là ông Cẩm chia cho ông Tuing 2 sào đất. Ngày 6/11/2013, UBND huyện Đak Đoa cấp lại GCNQSD đất cho ông Cẩm và bà Hiền với diện tích 28.006m2.

Khác với nội dung trên, ông Tuing cho rằng, việc thỏa thuận giữa ông Tuar với ông Cẩm là thỏa thuận bằng miệng, chứ không hề lập bằng văn bản. Vào năm 1995, ông Tuar đã giao gần 3 ha đất cho ông Cẩm trồng cà phê, theo thỏa thuận, đến khi cà phê thu vụ đầu tiên thì chia đôi diện tích cà phê và đất cho mỗi người một nửa vườn cà phê (tức ông Cẩm được 1,5 ha và gia đình tôi được 1,5 ha). Thế nhưng, đến năm 1998 (giai đoạn thu bói), ông Cẩm không thực hiện theo thỏa thuận ban đầu (miệng) với ông Tuar và bắt đầu xảy ra tranh cãi, tranh chấp giữa hai bên từ thời điểm này. Sau đó, ông Cẩm có chia cho ông Tuing được 5 hàng cà phê, ông Tuar đòi ông Cẩm chia thêm 4 hàng (tương đương 1 sào 6) nữa. Như vậy, từ năm 1998 cho đến nay, gia đình ông Tuing chỉ canh tác và thu hoạch 9 hàng cà phê (tương đương với 3 sào 6). Đến năm 2014, cho rằng ông Tuing lấn chiếm đất, ông Cẩm kiện yêu cầu Tòa án buộc vợ chồng ông Tuing, bà Hyenh (SN 1966, cùng trú tại thôn Piơm, thị trấn Đak Đoa, Gia Lai) và những người thừa kế quyền nghĩa vụ phải trả lại cho ông Cẩm, bà Hiền diện tích đất là 2 sào 4. Mặc dù TAND huyện Đak Đoa đã tiến hành nhiều lần hòa giải nhưng đều không thành. 

Nhiều vấn đề chưa được làm rõ

Nguồn gốc lô đất đã được xác định rõ là của gia đình ông Tuar bà Nglet (vợ của ông Tuar). HĐXX TAND huyện Đak Đoa xét Giấy hợp đồng trồng cà phê với phương thức sang nhượng đất ngày 24/9/1995 giữa ông Cẩm với ông Tuar, bà Nglet và ông Tuing được thực hiện theo sự cam kết ngày 25/5/1998 là đúng với hợp đồng ngày 24/9/1995.

Tại phiên tòa, phía bị đơn và luật sư Võ Thị Tiết (người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bị đơn) yêu cầu ông Cẩm và bà Hiền trả lại cho phía bị đơn 3 ha đất và đề nghị hủy GCNQSD đất của nguyên đơn. Luật sư Tiết cho rằng, ông Tuar và bà Nglet đều không biết chữ, không biết đọc và không biết tiếng Kinh, nhưng trong bản hợp đồng trồng cà phê với phương thức sang nhượng đất ngày 24/9/1995 lại có chữ ký của ông Tuar. Điều lạ thường nữa là khi vợ chồng ông Cẩm đã được UBND huyện Mang Yang (cũ) cấp Giấy CNQSD đất năm 1997 thì mãi đến ngày 8/9/2000, ông Vũ Công Quyền (lúc này là Chủ tịch UBND thị trấn Mang Yang) lại xác nhận trong “Giấy Hợp đồng trồng cà phê với phương thức sang nhượng đất”. Nội dung chỉ xác nhận ông Nguyễn Văn Cẩm và ông Tuing có hộ khẩu tại huyện Mang Yang. Tại phiên tòa, luật sư Tiết đề nghị mời đại diện UBND huyện Đăk Đoa tham gia với tư cách là người có quyền và nghĩa vụ liên quan, nhằm làm rõ quy trình cấp Giấy chứng nhận QSD đất cho vợ chồng ông Cẩm, nhưng không được chấp nhận.

Tại phiên tòa, ông Huơr (Già làng Piơm, thị trấn Đak Đoa, Gia Lai) trình bày: Trước đây sự việc đã được đưa ra làng giải quyết để thỏa thuận phân chia đất. Ông Cẩm có hứa sẽ thực hiện phong tục kết nghĩa cha con với ông Tuar, sau đó sẽ được chia đất như con cái trong nhà, nhưng cuối cùng ông Cẩm không thực hiện. Đây là phong tục của người đồng bào Ba Na, ông Cẩm muốn ông Tuar đối xử với mình như con ruột thì phải thực hiện lễ nghi kết nghĩa cha con. “Nếu ông Cẩm miệng nói, tay làm thì chúng tôi đã ủng hộ, nhưng ông Cẩm không thực hiện. Muốn có quyền thì phải có nghĩa vụ”, ông Huơr cho biết.

Gia Lai: Nhiều vấn đề cần làm rõ quanh một vụ án dân sự - Ảnh 2

Đơn tố cáo của phía bị đơn gửi các cơ quan chức năng Trung ương và địa phương.

Nghi vấn về “Giấy hợp đồng trồng cà phê với phương thức sang nhượng đất” với toàn bộ nội dung do ông Cẩm viết, HĐXX hỏi nguyên đơn có chứng minh được nội dung trong hợp đồng và nội dung ông Cẩm đọc cho gia đình ông Tuar lúc đó có giống nhau tuyệt đối không. Ông Cẩm khẳng định là có giống. Tuy nhiên, theo ông Tuing: chúng tôi là người đồng bào, tiếng Kinh, chữ Kinh chúng tôi không rành nên mới bị lừa.

Đề nghị hòa giải nhiều lần trong phiên tòa

Tại phiên tòa, HĐXX đề nghị ông Cẩm thỏa thuận chia thêm cho ông Tuing một phần diện tích đất. Tuy nhiên, ông Cẩm cho rằng ông Tuing quá tham lam nên không đồng ý. HĐXX phân tích: Dù thỏa thuận bằng miệng hay giấy tờ thì phải có sự trùng khớp và hợp lý. Diện tích đất gần 3 ha nhưng chỉ chia cho ông Tuing 2 sào thì đã thỏa đáng chưa? Sau một hồi suy nghĩ, ông Cẩm đưa ra quyết định chia thêm cho ông Tuing…1 sào (tương đương với 3 hàng cà phê). HĐXX tiếp tục hỏi ông Cẩm: Như vậy có ít quá không? Ông Cẩm và bà Hiền hội ý, sau đó ông Cẩm cho ý kiến cuối cùng: chia cho ông Tuing thêm 10 hàng cà phê. Tuy nhiên, ông Tuing không chấp nhận.

Gia Lai: Nhiều vấn đề cần làm rõ quanh một vụ án dân sự - Ảnh 3

Quang cảnh phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng QSD đất”.

Sau phần tranh luận, HĐXX vào nghị án. Tuy nhiên, HĐXX trở lại phiên tòa và thông báo ông Cẩm có ý kiến thỏa thuận. Theo đó, ông Cẩm thống nhất chia thêm cho ông Tuing 6 sào 4. Như vậy, với diện tích hiện tại ông Tuing đang canh tác là 3 sào 6 và diện tích ông Cẩm chia mới thì ông Tuing có tổng diện tích đất là 1 ha. Song, ông Tuing không chấp nhận ý kiến trên của ông Cẩm với lý do mảnh đất là của gia đình ông Tuing, nhưng ông Cẩm lại cho rằng ông Tuing là người tham lam, vì vậy ông muốn lấy lại công bằng chứ không phải đi xin ông Cẩm nữa.

Kết thúc phiên tòa, HĐXX tuyên án: Chấp nhận đơn khởi kiện của ông Cẩm và bà Hiền. Buộc ông Tuing, bà Hyenh, bà Nglet và các con của ông Tuar phải trả lại cho ông Cẩm và bà Hiền diện tích đất là 2.410m2.

Bị đơn kháng cáo

Ngày 03/6/2017, ông Tuing cho biết đã làm thủ tục kháng cáo Bản án sơ thẩm nói trên. Ông Tuing bức xúc cho biết: “Nguồn gốc đất của cha mẹ tôi, ông Cẩm lừa dối người đồng bào như tôi để làm giả giấy tờ, Tòa án lại giải quyết không công bằng nên ngoài kháng cáo, chúng tôi đã làm đơn tố cáo HĐXX TAND huyện Đak Đoa vì đã ra bản án trái pháp luật và tố cáo UBND huyện Đak Đoa đã cấp GCNQSDĐ cho vợ chồng ông Cẩm không đúng quy định của pháp luật (vợ chồng ông Cẩm đã làm giả hồ sơ)”. 

Luật sư sẽ tham gia bảo vệ miễn phí cho bị đơn

Ngày 5/6, phóng viên Báo Kinh doanh & Pháp luật đã liên hệ với Luật sư Võ Thị Tiết – Trưởng Văn phòng Luật sư Võ Luật (thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Bình Định) và Luật sư Võ Thị Tiết cho biết, đích thân Luật sư Tiết sẽ trực tiếp tham gia bảo vệ miễn phí 100% cho bị đơn đến khi vụ án kết thúc.

Thảo Hoàng – Vy Lê

KinhDoanhNet

Cùng Chuyên Mục