Mới đây các ngân hàng thương mại trong hệ thống lần lượt công bố kết quả kinh doanh quý 3 và 9 tháng đầu năm 2016. Nếu như bỏ qua 3 cái tên ngân hàng được coi là “tam trụ” ngành ngân hàng là Vietinbank, BIDV và Vietcombank, chỉ xét trong nhóm những ngân hàng TMCP không có vốn sở hữu Nhà nước thì những cái tên như VPBank, Techcombank đang là những cái tên dẫn đầu về kết quả lợi nhuận 9 tháng đầu năm.
Techcombank từ lâu đã luôn nằm trong khối ngân hàng TMCP thuộc top 5 ngân hàng lớn (không tính 3 ngân hàng có vốn sở hữu của Nhà nước) bao gồm MBBank, ACB, Sacombank, Eximbank và Techcombank. Nếu như kết quả kinh doanh Sacombank đang gặp rất nhiều khó khăn và liên tục đi xuống kể từ khi sáp nhập Southerbank thì Eximbank cũng đang sa lầy từ năm 2011 khi mà cả kết quả lợi nhuận và chỉ số tài sản ngân hàng ngày càng sụt giảm mạnh.
Tính cho tới ngày 30/9/2016 tổng tài sản của Techcombank đạt gần 230 nghìn tỷ đồng, và dư nợ tín dụng đạt trên 135 nghìn tỷ, tổng dư nợ tín dụng của Techcombank không phải là quá lớn so với những ngân hàng khác nhưng lại mang về tới 2.864 tỷ đồng lãi trước thuế. Nhưng nếu nhìn kỹ vào cơ cấu dư nợ của Techcombank thì có thể thấy, trong số 135 nghìn tỷ dư nợ cho vay có tới gần 44% tổng dư nợ là cho vay khách hàng cá nhân, đây cũng là định hướng hoạt động của Techcombank khi hướng tới khách hàng cá nhân và trở thành ngân hàng bán lẻ số 1. Bên cạnh đó Techcombank cũng là ngân hàng sở hữu công ty con cho vay tiêu dùng là Công ty tài chính TNHH MTV Kỹ thương.
Cũng đẩy mạnh cho vay tiêu dùng cá nhân nhưng VPBank lại tập trung rất nhiều vào FE Credit.
VPBank cũng là ngân hàng đẩy mạnh hoạt động cho vay khách hàng cá nhân vài năm gần đây, thế nhưng khác với Techcombank, VPBank lại tập trung vào các khoản vay tiêu dùng cá nhân thông qua công ty con là Công ty tài chính TNHH MTV Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (Fe Credit).
Tính tới hết tháng 9/2016, dư nợ tại FE Credit chiếm tới hơn 22% tổng dư nợ của VPBank. Và lợi nhuận 9 tháng của VPBank ghi nhận con số khổng lồ hơn 3.100 tỷ đồng thì đóng góp không nhỏ vào đó là các khoản lãi cho vay tiêu dùng đến từ công ty tài chính con này.
VPBank cho thấy đẩy mạnh cho vay tiêu dùng thông qua công ty tài chính đem lại hiệu quả hơn bởi vì bản chất của các khoản vay tiêu dùng thông qua công ty tài chính cũng ưu việt hơn vay tiêu dùng thông qua ngân hàng. Không chỉ có thủ tục vay vốn đơn giản nhanh chóng hơn, các khoản vay tại công ty tài chính không nhất thiết phải có tài sản thế chấp, đáp ứng các khoản vay nhỏ lẻ phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của người dân. Hơn nữa các khoản vay tại công ty tài chính thường có lãi suất cao hơn so với các khoản vay thông qua ngân hàng thương mại.
Nhưng đi kèm với những lợi thế đó thì những khoản vay qua công ty tài chính cũng chứa ẩn nhiều rủi ro về thanh khoản vì không có tài sản đảm bảo, có thể nhìn thấy ngay ở khoản nợ xấu hiện tại của VPBank và đặc việt là của Fe Credit lên tới 5,7%, và tập trung phần lớn ở Nợ nhóm 3 – Nợ dưới tiêu chuẩn.
Thế nhưng điều đó cũng không khiến các ngân hàng “chùn bước” đối thị trường cho vay tiêu dùng đầy tiềm năng. Ngoài Techcombank và VPBank sở hữu những công ty con là công ty cho vay tài chính thì trước đó HDBank cũng đã tham gia vào mảng cho vay tiêu dùng thông qua công ty tài chính con và lợi nhuận của HDBank cũng nhanh chóng nâng cao từ đó.
Hiện tại, SHB cũng là ngân hàng đang dục dịch cho việc lấn sân sang cho vay tiêu dùng. Với việc 9 tháng đầu năm 2016, mức tăng trưởng tín dụng của SHB lên tới gần 18%, và việc sáp nhập Công ty Tài chính Vinaconex Viettel để thành lập công ty tài chính riêng biệt để phát triển và khai thác mảng tín dụng tiêu dùng đầy béo bở.
SHB đã thể hiện rõ tham vọng trong thị trường cho vay tiêu dùng bằng việc sáp nhập VVF.
Vẫn chưa biết chắc rằng SHB có thành công rực rỡ khi tham gia vào thị phần cho vay tiêu dùng hay không nhưng nhiều khả năng giống như Techcombank hay VPBank, SHB cũng sẽ có những thành công nhất định trong thị phần cho vay tiêu dùng này.
Báo cáo tài chính của các ngân hàng sau 9 tháng đầu năm cho thấy, cho vay tiêu dùng cá nhân đang được đẩy mạnh, dù các ngân hàng tập trung cho vay trực tiếp hay qua công ty tài chính thì đây cũng là mảng kinh doanh đóng góp những khoản lợi nhuận khổng lồ vào kết quả kinh doanh của ngân hàng.
Và nhìn vào kết quả lợi nhuận của VPBank hay Techcombank 9 tháng đầu năm nay có lẽ “mỏ vàng” tín dụng tiêu dùng sẽ sớm có sự tham gia của nhiều nhà khai thác hơn nữa để chiếm được thị phần trong mảng kinh doanh đầy béo bở này không chỉ SHB.
Quang Thắng