Nguyên nhân dẫn đến thảm cảnh khiến người dân cả thôn An Tri sống trong ô nhiễm môi trường nặng nề, cả về nước thải và khí thải từ nhiều năm nay bước đầu đã được xác định là do Nhà máy xi măng Hồng Phong và Công ty cổ phần kim loại màu Bắc Bộ gây ra. Tình trạng bụi bẩn thì có thật, nhưng còn mức độ độc hại như thế nào, tại sao các đơn vị gây ô nhiễm vẫn ngang nhiên hoạt động, đang rất cần sự vào cuộc của các cơ quan chức năng tỉnh Lạng Sơn điều tra làm rõ.

Nhận thấy rõ vẻ mặt mệt mỏi bơ phờ hiện lên từng khuôn mặt của người dân nơi đây, ông Mông Văn Hiển buồn bã cho chúng tôi biết: Khoảng 6 năm nay, từ khi có Công ty cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ và Nhà máy xi măng Hồng Phong đi vào hoạt động, đến nay đã làm ô nhiễm môi trường toàn bộ khu vực thôn An Tri. Từ khí thải đến nước thải do hai đơn vị này thải ra đang ngày đêm bọp nghẹt sự sống của người dân trong thôn. Một số người trong thôn đã bỏ quê đi nơi khác sinh sống, cuộc sống của những người còn lại trong thôn thì vô cùng bức bối do môi trường sống bị ô nhiễm nặng nề về cả nguồn nước thải lẫn khí thải.

Trao đổi với rất nhiều người dân thuộc thôn An Tri, chúng tôi đều nhận thấy sự bức xúc, đặc biệt người dân còn cho rằng các cơ quan chức năng của tỉnh Lạng Sơn từ lâu đã vô cảm với nỗi khổ về sự ô nhiễm nặng nề mà Công ty cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ gây ra. Bởi lẽ, tình trạng ô  nhiễm ngày càng nghiêm trọng, người dân thôn An Tri đã nhiều lần ý kiến tại các cuộc họp cũng như tiếp xúc cử chi, nhưng sau mỗi đợt thanh kiểm tra, các kết luận đều thể hiện các chỉ số an toàn trong giới hạn cho phép và sau đó đơn vị này lại mau chóng hoạt động trở lại, với tần xuất hoạt động còn đều đặn và dày đặc hơn khiến tình trạng ô nhiễm về nguồn nước và khí thải ngày càng trở lên trầm trọng hơn. Không những thế, những khu vực đồng ruộng màu mỡ quanh năm giờ thành hoang tàn, cây cối héo úa không kết trái, gia súc gia cầm nuôi chậm lớn, trâu bò, dê ngựa gần như không còn vì không có cỏ để ăn và nước uống, gà vịt nuôi bị dị tật, đến nay trong thôn An Tri hầu như không nuôi được gia súc gia cầm.

Điều đáng báo động là hiện nay sức khỏe của người dân thôn An Tri bị sa sút nghiêm trọng, nhiều người dân trong thôn có chung các triệu chứng như hay mệt mỏi, hay buồn ngủ, người nôn nao khó chịu, một số người là công nhân trong Công ty cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ thì thường xuyên có biểu hiện đau đầu, đau bụng, trí nhớ giảm sút, đặc biệt trẻ em trong thôn hay quấy khóc, đau bụng, bỏ ăn, có lúc bị nôn. Trước sự thờ ơ của các cơ quan chức năng của tỉnh Lạng Sơn, một số người dân thôn An Tri cùng một số công nhân làm việc trong công ty Cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ tự thấy sức khỏe giảm sút nhiều nên đã tự bỏ tiền về Hà Nội xét nghiệm xem mình có bị ngộ độc chì hay không. Tại Viện sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường Hà Nội, kết quả cho thấy người dân sống tại thôn An Tri đi xét nghiệm đều có chỉ số nồng độ chì trong máu lớn hơn 10 µg/dL, còn những công nhân làm việc trong công ty đều có chỉ số từ 40 µg/dL đến 56 µg/dL. Năm 2015, một số công nhân làm việc trong các Công ty cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ cũng tự nguyện đi xét nghiệm kết quả nồng độ chì trong máu là trên 70 µg/dL, còn có trường hợp bị ngất xỉu trong khi đang làm việc. Trong khi theo quyết định số 1548/QĐ-BYT, ngày 10/05/2012 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc hướng dẫn chuẩn đoán và điều trị ngộ độc chì thì nồng độ chì trong máu của người bình thường là dưới 10 µg/dL.

Từ ghi nhận như thực tế của phóng viên về một môi trường có dấu hiệu bị ô nhiễm nghiêm trọng do Công ty cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ, cũng như căn cứ vào các kết quả xét nghiệm nồng độ chì của người dân thôn An Tri - xã Bình Trung - huyện Cao Lộc - tỉnh Lạng Sơn có cơ sở dẫn đến những nguyên nhân làm cho đời sống, sức khỏe của người dân nơi đây ngày càng giảm sút. Có hay không việc Công ty cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ đã vi phạm về luật bảo vệ môi trường xả khí và nước thải ra môi trường, nước thải và khí thải đó có độc hại hay không? Xin nói thêm sau mỗi trận mưa thì nguồn nước ngấm vào bãi sỉ thải của công ty không biết thoát đi đâu vì xung quanh đây đều là núi đá. Chúng tôi đề nghị các cơ quan chức năng của tỉnh Lạng Sơn vào cuộc để làm rõ, đừng bỏ mặc người dân thôn An Tri phải tự mình chống chọi với bệnh tật, đau ốm. Không những điều đó còn nói nên sự coi thường sự sống của nhiều người dân trong cả một thôn. Hơn nữa, sự tồn tại Công ty Cổ phần Kim loại mầu Bắc Bộ có đáng để đánh đổi môi trường sống của nhân dân trong khu vực xã Bình Trung và khu vực lân cận?

Văn Thụy